Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı “İstatistiklerle Aile 2024” bülteni, Türkiye genelinde aile yapısındaki dönüşümü gözler önüne sererken, Van’ın geleneksel yapısını koruyan iller arasında öne çıktığını ortaya koydu. Türkiye genelinde aileler küçülüp bireyselleşme eğilimi artarken, Van’da bu eğilimin tersi yönde bir tablo oluştu.
Van, Türkiye Ortalamalarının Üzerinde
Van’da ortalama hane halkı büyüklüğü 4,11 kişi olarak ölçülürken, bu oran Türkiye genelindeki 3,11 kişilik ortalamanın oldukça üzerinde yer aldı. Van’daki hanelerin büyük kısmını çekirdek aileler oluştururken, önemli bir bölümde geniş aile yapısının da devam ettiği görüldü. Toplam 257 bin 819 hanenin 41 bin 140’ı en az bir çekirdek aileye ek olarak başka bireylerin de yaşadığı geniş ailelerden oluşuyor.
Çocuklu Haneler Ağırlıkta
Türkiye genelinde çocuklu hane oranı yüzde 42,8 iken, Van’da bu oran yüzde 64,6’ya ulaştı. Van’da her üç haneden ikisinde 0-17 yaş grubunda en az bir çocuk bulunuyor. Bu veri, Van’da çocuklu aile yapısının hâlâ çok yaygın olduğunu ve genç nüfusun güçlü şekilde varlığını sürdürdüğünü gösteriyor.
Yaşlılar Aileyle Birlikte Yaşıyor
Van’da 65 yaş ve üzeri bireylerin yaşadığı 43 bin 546 haneden yalnızca 6 bin 503’ünde yaşlı bireyler tek başına yaşıyor. Büyük çoğunluk ise çocukları veya torunlarıyla aynı evde hayatlarını sürdürüyor. Bu durum, Van’da kuşaklar arası dayanışmanın güçlü olduğunu ve yaşlıların aile içinde yaşamaya devam ettiğini gösteriyor.
Akraba Evliliğinde Türkiye Birincilerinden
Van, akraba evliliği oranlarında da Türkiye ortalamasının oldukça üzerinde. Türkiye genelinde yüzde 3,3 olan akraba evliliği oranı, Van’da yüzde 12,6 olarak kaydedildi. Kentte toplam 456 bin 593 evli birey bulunurken, bunların 56 bin 550’si akraba evliliği yaptı.
Yalnız Yaşayanların Oranı Düşük
Tek kişilik hane oranının en düşük olduğu illerden biri de Van oldu. Türkiye genelinde yalnız yaşayanların oranı yüzde 20’yi bulurken, Van’da bu oran yüzde 11,9 seviyesinde kaldı. Yalnız yaşayan birey sayısı 30 bin 782 ile sınırlı kaldı. Bu durum, Van’da bireyselleşmenin henüz yaygınlaşmadığını gösteriyor.
Türkiye’de Aile Yapısı Küçülüyor, Van Direniyor
2008 yılında Türkiye genelinde ortalama hane halkı büyüklüğü 4 kişi iken, 2024’te bu sayı 3,11’e geriledi. Geniş aile oranı yüzde 13,3’e, çekirdek aile oranı ise yüzde 63,5’e düştü. Ancak Van, bu dönüşüme karşı geleneksel yapısını büyük ölçüde koruyan illerden biri olarak dikkat çekiyor.
Şırnak Birinci, Giresun Sonuncu
TÜİK verilerine göre, ortalama hane halkı büyüklüğünde Şırnak 4,85 kişi ile birinci sırada yer alırken, Van 4,11 kişi ile en yüksek ortalamaya sahip illerden biri oldu. En küçük aile yapısına ise 2,53 kişi ortalamasıyla Giresun ve Çanakkale sahip.
Van’ın Aile Yapısı Geleneksel Kodlarla Şekilleniyor
Van’daki veriler, aile yapısının hâlâ geleneksel kodlarla şekillendiğini ortaya koyuyor. Geniş ailelerin yaygınlığı, çocuklu hane oranının yüksekliği, yaşlı bireylerin aile yanında yaşamayı sürdürmesi ve düşük bireysel yaşam tercihleri, kentin sosyolojik açıdan farklı bir yerde durduğunu gösteriyor. Van, bu yönüyle Türkiye’de değişen aile yapısına karşı direnen iller arasında öne çıkıyor.