Bitlis’in Hizan ilçesinde yüzyıllardır ayakta duran ve kültürel mirasın önemli bir parçası olan 300 yıllık geleneksel taş evler, fotoğraf sanatçısı Hilal Bayar'ın yürütücülüğünü üstlendiği "Taşın Belleği: Hizan’ın 300 Yıllık Taş Evleri" adlı belgesel fotoğraf projesiyle yeniden hayat buluyor. Proje, sadece mimariyi değil, mekânlarla iç içe geçmiş insan hikâyelerini ve sözlü tarihi de belgelemeyi amaçlıyor.
TAŞ EVLER, İNSAN HİKÂYELERİYLE BİRLİKTE BELGELENİYOR
Bitlis’in Hizan ilçesi ve çevre köylerinde asırlardır varlığını koruyan geleneksel taş mimarisi, fotoğraf sanatçısı Hilal Bayar'ın başlattığı kapsamlı bir belgesel fotoğraf projesiyle kayıt altına alınıyor. "Taşın Belleği: Hizan’ın 300 Yıllık Taş Evleri" adını taşıyan proje, kültürel mirası görünür kılmayı ve gelecek kuşaklara aktarmayı temel hedef olarak benimsiyor.
Bayar, çalışmasında taş evleri yalnızca bir yapı olarak değil, aynı zamanda "insan hikâyeleriyle iç içe geçmiş yaşayan bir kültür unsuru" olarak ele alıyor. Çekilen her bir fotoğraf karesinin, yüzyıllık geçmişe tanıklık ettiğini vurgulayan sanatçı, bölgedeki önemli bir eksikliğe de dikkat çekiyor.
"Çalışma yaptığımız köylerde hem mekân hem de insan dönüşümü yaşanıyor. En çok da arşivleme eksikliği dikkat çekiyor. Bu nedenle, köyün yaşlı kuşaklarının taşıdığı sözlü ve görsel hafızanın korunması büyük önem taşıyor."
TURİSTİK KARELERİN ÖTESİNDE: UNUTULMUŞ HAYATLARA OBJEKTİF
Fotoğraf sanatçısı Hilal Bayar, Hizan’a gelen birçok fotoğrafçının çoğunlukla turistik ve yüzeysel karelerle yetindiğini belirterek, kendi projesinin bu yaklaşımdan ayrıldığını ifade etti. Bayar, taş evlerin içinde zamana direnen hayatların ve unutulmaya yüz tutmuş hikâyelerin bulunduğunu vurgulayarak şunları kaydetti:
"Fotoğraf sadece görmek değildir, anlamaktır. Bu proje, o sessizliği duymak ve belgelemek üzerine kurulu."
Proje için desteklerini esirgemeyen Bitlis Valiliği ve Hizan Kaymakamlığına teşekkür eden Bayar, Hizan merkez ve çevre köylerinde sürdürülen saha çalışmaları sonucunda elde edilen fotoğrafların ilerleyen dönemde sanatseverlerle buluşacağını duyurdu.
Kapsamlı bir sergi, kısa bir belgesel film ve yayın olarak hayata geçirilecek olan bu proje, hem Anadolu’nun taş mimarisine dikkat çekmesi hem de kültürel mirasın korunması adına önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Bayar’ın objektifinden yansıyan kareler, taş evlerin "emeğin, hafızanın ve insan hikâyelerinin taşıyıcısı" olduğunu bir kez daha güçlü bir şekilde hatırlatıyor.