Her dört kadından biri psikolojik şiddet görüyor, yarısı yaşadıklarını kimseyle paylaşmıyor. Dijital şiddet ve ısrarlı takipte “yabancı”lar önde. Genç kadınlar en savunmasız grup. Türkiye’nin şiddetle imtihanı raporda çarpıcı detaylarla ortaya çıktı.
Türkiye’nin dört bir yanından 18 binin üzerinde kadınla yapılan “Kadına Yönelik Şiddet Araştırması 2024” raporu, kadınların yaşadığı gerçek şiddet boyutlarını bir kez daha gözler önüne serdi. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, TÜBİTAK, Marmara Üniversitesi ve TÜİK iş birliğiyle yürütülen araştırma, kadınların hayatlarının hangi noktalarında ne tür şiddetlerle karşılaştığını, şiddetin nedenlerini ve şiddet karşısındaki sessizlik duvarını net biçimde ortaya koydu.
PSİKOLOJİK ŞİDDET EN YAYGIN SORUN
Araştırmanın en çarpıcı sonuçlarından biri, Türkiye’de kadınların dörtte birinden fazlasının (%28,2) yaşamlarının herhangi bir döneminde psikolojik şiddete maruz kalmış olması. Fiziksel şiddet ise kadınların yaklaşık yüzde 13’ünü etkiliyor. Ancak asıl dikkat çeken nokta, psikolojik şiddetin sadece bir “moral bozukluğu” değil, kadına yönelen şiddetin en yaygın ve derin yaralar açan biçimi olduğunun resmileşmesi. Boşanmış kadınlar arasında psikolojik şiddet oranı tam yüzde 62,1’e yükseliyor. Bu, şiddetin evlilik dışı hayatlarında da peşlerini bırakmadığını, kadının yaşamının her aşamasında tehdit altında olduğunu gösteriyor.
DİJİTAL ŞİDDET VE ISRARLI TAKİP
Teknolojinin hayatımıza girmesiyle birlikte şiddetin biçimleri de değişiyor. Raporda ilk kez ele alınan dijital şiddet ve ısrarlı takip, kadınların güvenliğini ve psikolojisini tehdit eden yeni ve karanlık alanlar olarak karşımıza çıkıyor.
Kadınların yüzde 3,7’si dijital şiddete maruz kalırken, bu şiddetin yüzde 62,3’ü “yabancı biri” tarafından uygulanıyor. Israrlı takipte de benzer bir tablo var: yüzde 39,6 oranla en çok “yabancı biri” kadınları hedef alıyor. Teknoloji, kadınların hayatlarını kâbusa çeviren yeni bir silaha dönüşmüş durumda.
KUZEYDOĞU ANADOLU ALARM VERİYOR
Araştırma, şiddetin sadece bireysel değil bölgesel bir sorun olduğunu da gözler önüne seriyor. Fiziksel şiddetin en yoğun yaşandığı bölge yüzde 25,9 ile Kuzeydoğu Anadolu olurken, en az şiddetin görüldüğü yer ise yüzde 8,8 ile Ortadoğu Anadolu Bölgesi.
Bu tablo, bölgesel kalkınma ve eğitim farklılıklarının kadına yönelik şiddetin yaygınlığını etkilediğine işaret ediyor. Sosyoekonomik faktörlerin şiddeti beslediği gerçeği, “şiddeti engelleme” çabalarını daha da karmaşıklaştırıyor.
EĞİTİM VE EKONOMİNİN GÜCÜ: ŞİDDETE KARŞI KALKAN MI?
Ekonomik şiddet oranları incelendiğinde, eğitim seviyesinin kadına yönelik ekonomik şiddeti azaltmada önemli bir rol oynadığı görülüyor. Eğitim seviyesi düşük kadınlarda ekonomik şiddet oranı yüzde 31,8 iken, yükseköğretim mezunu kadınlarda bu oran yüzde 8,9’a düşüyor. Özel sektörde çalışan kadınların şiddete maruz kalma oranı ise kamuda çalışanlara göre daha yüksek. Kadınların ekonomik bağımsızlığı konusunda atılması gereken ciddi adımlar var.
ŞİDDETİN NEDENLERİ VE SESSİZLİĞİN BEDELİ
Kadınların şiddete uğrama sebepleri arasında en çok öne çıkan neden, erkeklerin öfke kontrol sorunu (yüzde 21,7). Maddi sıkıntılar ve erkeklerin yetiştirilme tarzı da önde gelen diğer sebepler. Ancak araştırmanın en sarsıcı kısmı, kadınların yaşadıkları şiddeti çoğunlukla kimseyle paylaşmaması. Şiddet gören kadınların yüzde 47,7’si, yaşadığı şiddeti hiç kimseye anlatmadığını söylüyor. Bu suskunluk duvarı, kadına yönelik şiddetin daha da görünmez ve ulaşılmaz hale gelmesine yol açıyor.
GENÇ KADINLAR DAHA RİSKLİ
Son bir yılda psikolojik şiddete en çok maruz kalanlar yüzde 15,2 ile 15-24 yaş grubundaki genç kadınlar. Dijital şiddet ve ısrarlı takip de yine en çok bu yaş grubunda yoğunlaşıyor. Bu tablo, genç kadınların sosyal medya ve dijital platformlarda ne kadar savunmasız olduğunu ortaya koyuyor.
Türkiye’de her 4 kadından biri psikolojik şiddete maruz kalıyor. Kadınların suskunluğu, şiddetin büyümesine zemin hazırlıyor.