Van’da doğalgaz altyapısının sınırlı olduğu mahallelerde kömür fiyatlarındaki aşırı artış, vatandaşların ısınma sorununu derinleştiriyor. Kış kapıya dayanırken, artan yakacak maliyetleri kara kara düşündürüyor.
Doğu Anadolu Bölgesi’nin önemli şehirlerinden Van, Türkiye’nin en soğuk ve en uzun kışlarından birini yaşayan iller arasında yer alıyor. Yüksek rakımı ve sert iklim koşulları nedeniyle, bölge halkı kış aylarında ısınmak için yoğun şekilde kömüre bağımlı. Ancak, Van’ın doğalgaz altyapısının sınırlı olması, özellikle merkezi ilçelerin dışındaki mahallelerde yaşayan vatandaşları zor durumda bırakıyor. Doğalgazdan yoksun bölgelerde kömür, neredeyse tek ısınma alternatifi olarak öne çıkarken, son dönemde yaşanan fiyat artışları ve kalitesiz yakacak malzemeler, halkın kış hazırlığını sekteye uğratıyor. Vatandaşlar, artan kömür maliyetleri karşısında hem bütçelerini zorlamak hem de yetersiz ısınma riskiyle karşı karşıya kalıyor. Bölgede, kömür satışı yapan esnaflar ise hem yüksek fiyatlar hem de ödeme zorlukları nedeniyle işlerinde azalma yaşandığını belirtiyor. Van’da kış mevsimi yaklaşırken, doğalgazı olmayan mahallelerin yaşadığı zorluklar her geçen gün daha da görünür hale geliyor.
“KÖMÜR FİYATLARI ARTTI, SATIŞLAR DÜŞTÜ”
Van Bostaniçi Kömürcüler ve Oduncular Kooperatif Başkanı Selahattin Geçer, kömür fiyatlarının arttığını ifade etti. Geçer, “Bu sezon kömür fiyatlarında ciddi bir artış yaşandı. 1. sınıf kömür yaklaşık 14 bin TL, 2. sınıf ise 13 bin TL civarında. Şırnak kömürü ise 5-6 bin TL arasında değişiyor. Odun fiyatları da fırınlara 6-6,5 bin TL arasında veriliyor. Kömür fiyatlarındaki bu artış, ne yazık ki satışlarımızı olumsuz etkiliyor. Halkın alım gücü çok düşük, borç vermek de mümkün olmuyor, çünkü satıcılar taksiti değil, peşin ödemeyi şart koşuyor. Bu durum esnafımız için büyük bir sıkıntı yaratıyor. İnsanlar zor durumda, satın alma gücü düştükçe biz de iş yapamaz hale geliyoruz.” dedi.
“FİYATLAR YÜKSEK OLUNCA VATANDAŞ ALIMI AZALTIYOR”
Bu sene fiyat yüksekliği nedeniyle işlerinde durgunluk yaşandığını ifade eden Geçer, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“En çok tercih edilen kömür türü ise ak kömür olarak bilinen çeşitlerdir. Özellikle Sibirya kömürü gibi ithal kömürlerin farklı türleri mevcut. Bunlar arasında ceviz, limon ve fındık gibi isimlerle anılan çeşitler var. Kazanlarda ve ev ısıtmasında tercih edilen bu kömürler, yüksek kaliteyle bilinmekte. Şırnak kömürü de bölge halkı tarafından çok rağbet görüyor. Vatandaşlar genellikle kömürü ton olarak alıyor, bazen 500 kilo da alanlar oluyor. Odun alımları da benzer şekilde yarım ton ile bir ton arasında değişiyor. Bir sezon boyunca, yani sonbahardan yaza kadar ortalama 2 ton kömür ve 1 ton odun tüketilmesi gerekiyor. Ancak fiyatların yüksek olması nedeniyle vatandaşlar bu ihtiyacı karşılamakta zorlanıyor.”
“İNSANLAR DEVLETİN SAĞLADIĞI KÖMÜRDEN MEMNUN DEĞİL”
Yardım kömürlerinin yetersiz ve kalitesiz olduğunu dile getiren Selahattin Geçer, çoğu kişinin devlet tarafından verilen yardım kömürünü almasına rağmen yeniden başka kömür almak zorunda kaldığını belirtti. Geçer, “Devletin sağladığı yardım kömürü ise büyük bir tartışma konusu. İnsanlar bu kömürden genellikle memnun değil. Taşlı, tozlu ve kalitesiz olduğu için yakmakta zorlanıyorlar. Bazıları evlerinde yardım kömürünü bırakıp tekrar gelip Şırnak kömürü almak zorunda kalıyor. Bu da gelir düzeyi düşük vatandaşlar için ek bir yük oluşturuyor. Yardım kömürü aslında sosyal güvencesi olanlara dağıtılıyor ama bazıları beğenmediği için satıyor, bazıları ise ekonomik sıkıntı nedeniyle bunu yapıyor. Satışı yasak olmasına rağmen, gizlice satıldığına dair duyumlar alıyoruz, fakat biz böyle bir alışverişe dahil olmuyoruz. Yardım kömürünün kalitesizliği, bizim işimizi de olumsuz etkiliyor. Eğer yardım kömürü temiz ve kaliteli olsa, hem vatandaş memnun olur hem de esnaf işlerini sürdürebilir. Ancak çoğu zaman yardım kömürü, farklı yerlerden toplanan düşük kaliteli kömürlerden oluşuyor. Vatandaşlar “bize para verseydiler, kendimiz Şırnak kömürünü alırdık” diyorlar, çünkü bu şekilde daha kaliteli kömüre erişmek mümkün oluyor. Bizim esnafın getirdiği Şırnak kömürü ise özel ocaklardan temin ediliyor ve gerçekten temiz, yakılabilir kömür olarak biliniyor. Bu yüzden vatandaşlar daha çok bunu tercih ediyor.” diye konuştu.
“VİCDANSIZLIK YAPMIYORUZ”
Fiyatların sabit olduğunu dile getiren Geçer, “Fiyat konusuna gelince; kış ortasında kömür fiyatlarında genellikle artış olmuyor. Esnaflar olarak vicdansızlık yapmıyoruz, ne fiyat verdiysek o fiyat üzerinden satıyoruz. Bu da vatandaşın kış boyunca bütçesini planlamasında kolaylık sağlıyor.” dedi.