Türkiye genelinde 2025 yılı “Aile Yılı” ilan edilirken, Van’da aile yapısına ilişkin veriler alarm zillerini çaldırıyor. Kentte evlilik sayılarında dönemsel artışlar gözlenmesine rağmen, boşanma oranlarındaki ciddi yükseliş ve nüfus artış hızının negatife düşmesi, Van’ın sosyal dokusunda kırılmaların derinleştiğini gösteriyor.
BOŞANMALAR YÜZDE ELLİ BEŞTEN FAZLA ARTTI
Van’da boşanma oranları son beş yılda endişe verici bir artış sergiledi. 2020 yılında toplamda beş yüz altmış dokuz çift mahkeme kararıyla yollarını ayırırken, 2024 yılına gelindiğinde bu sayı sekiz yüz seksen yediye yükseldi. Bu artış yüzde elli beşin üzerinde bir sıçramaya işaret ediyor. Aile danışmanları, yaşanan artışı ekonomik zorluklara, iletişim eksikliğine ve sosyal destek mekanizmalarının yetersizliğine bağlıyor.
EVLENENLER ARTIYOR AMA KALICI DEĞİL
Van’da evlilik sayıları yıllara göre dalgalı bir seyir izliyor. 2020 yılında altı bin dört yüz otuz dört olan evlilik sayısı, 2021 ve 2022 yıllarında yedi binin üzerine çıktı. 2023 yılında altı bin beş yüz altmış dört’e gerileyen sayı, 2024’te yeniden artarak yedi bin dört yüz kırk olarak kaydedildi. Ancak evlenmelerdeki artış, boşanmalarla birlikte değerlendirildiğinde, evliliklerin kalıcılığı konusunda ciddi soru işaretleri doğuyor. Uzmanlar, çiftlerin evlilik öncesinde yeterince hazırlıklı olmadığını ve evlilik sonrası destek mekanizmalarının da yetersiz kaldığını belirtiyor.
NÜFUS ARTMIYOR, AZALIYOR
Van’da en az boşanmalar kadar dikkat çeken bir diğer gelişme ise nüfus artış hızının negatife düşmüş olması. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Van kent merkezinde ve ilçelerinde nüfus artış hızı binde eksi bir, kırsal alanlarda ise binde eksi sekiz buçuk olarak ölçüldü. Bu veriler, hem kent merkezinden hem de kırsaldan yoğun bir göç yaşandığını ve genç nüfusun başka illere ya da yurt dışına yöneldiğini gösteriyor. Aynı zamanda doğurganlık oranlarındaki azalma da bu düşüşü derinleştiriyor.
AİLE YILI’NDA AİLE DAĞILIYOR
2025 yılının “Aile Yılı” olarak ilan edilmesi ile birlikte, Türkiye genelinde aile kurumunun güçlendirilmesine yönelik çeşitli kampanya ve projeler başlatıldı. Ancak Van’da açıklanan veriler, bu projelerin henüz somut etkiler yaratamadığını gözler önüne seriyor. Sosyologlar ve aile terapistleri, kentte aile birliğinin her geçen yıl daha fazla zarar gördüğüne dikkat çekerek, önleyici sosyal politikaların ivedilikle devreye sokulması gerektiğini vurguluyor.
UZMANLAR UYARIYOR: AİLE KURUMU ÇÖKÜYOR
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyoloji Bölümünden Dr. Ayşenur Gökçen, aile kurumunun temelinde güven, iletişim ve ekonomik istikrar olduğunu belirterek şu uyarıda bulundu: “Van özelinde baktığımızda, genç nüfusun gelecek kaygısı, işsizlik, erken yaşta evlilik ve toplumsal baskı gibi nedenlerle evlilikler sağlıklı bir zeminde kurulamıyor. Boşanmaların artması sadece iki bireyin ayrılığı değil, bir toplumun geleceğini tehdit eden bir yapısal kırılmadır.”
VAN’DA TOPLUMSAL YAPI RİSK ALTINDA
Van’da yaşanan bu gelişmeler sadece bireysel ilişkilerle sınırlı kalmıyor. Boşanmaların artması, çocukların psikolojik gelişimini olumsuz etkiliyor, göç ve demografik değişimlerle birlikte kentteki sosyal yapı da dönüşüme uğruyor. Uzmanlar, belediyelerden sivil toplum kuruluşlarına kadar her kesimin, aile kurumunun korunmasına yönelik çok yönlü bir seferberlik başlatması gerektiğini belirtiyor.