Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Vahap Yönten, Van’da yıllardır devam eden çöp sorununa ve geri dönüşüm sisteminin eksikliklerine dikkat çekti. Yönten, yerel yönetimlerin yetersiz kaldığını, halkta ise çevre bilincinin zayıf olduğunu belirtti.
Türkiye’de çevre sorunları her geçen gün büyürken, Van’da bu sorunlar daha da görünür hale geldi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Profesör Doktor Vahap Yönten, sürdürülebilir çevre politikaları kapsamında Van’ın geri dönüşüm kapasitesini ve mevcut durumunu ayrıntılı şekilde değerlendirdi. Yönten, atık yönetiminin sadece teknik değil aynı zamanda toplumsal bir sorumluluk olduğunu vurguladı.
GERİ DÖNÜŞÜM SİSTEMİ YETERSİZ, TESİSLER TARTIŞMALI
Atıkların türlerine göre ayrıştırılmasının önemine değinen Yönten, Van’da metal, plastik, pil, bitkisel yağ, ilaç, elektrikli ve elektronik atıkların toplanabildiğini ancak bu sürecin yeterince etkili işlemediğini söyledi. Her ilçede ambalaj atığı toplama tesislerinin bulunduğunu, ancak geri dönüşmeyen atıkların vahşi depolama sahalarına gönderildiğini belirtti. Bu durumun Van’daki çevre yönetiminin ciddi eksiklik taşıdığını açıkça ortaya koyduğunu ifade etti. Van’da yaklaşık kırk ila elli özel firmanın geri dönüştürülebilir atıkları topladığını belirten Yönten, 2020 yılında devreye giren entegre katı atık tesisinin yeterliliğinin tartışmalı olduğunu söyledi. “Günde ortalama altı yüz ton atık toplanıyor ancak bir buçuk milyon nüfuslu bir şehirde bu tesisin yeterli olup olmadığı sorgulanmalı,” diyerek tesisin kapasitesine dikkat çekti.
ÇEVRE EĞİTİMİ YAYGIN AMA BİLİNÇ OLUŞMUYOR
Eğitimin geri dönüşüm sistemindeki rolüne özellikle vurgu yapan Profesör Doktor Vahap Yönten, seminerler ve konferanslarla toplumsal farkındalığın artırılması gerektiğini söyledi. “Kamu kurumlarında, okullarda, sağlık ocaklarında geri dönüşüm kutuları var ancak içine doğru atıkların atılıp atılmadığı tartışmalı” diyen Yönten, eğitim ile davranış arasında kopukluk yaşandığını belirtti. 2022 yılında yürütülen “Yeşil Van Sıfır Atık” projesi kapsamında otuz beş bine yakın kişiye eğitim verdiklerini aktaran Yönten, bu çalışmaların sürdürülebilir çevre dostu bir yaklaşım oluşturmak için yeterli olmadığını ifade etti.
SAHİLLER TEHLİKE ALTINDA, DOĞA KİRLETİLİYOR
Van Denizi’ne kıyısı olan Tuşba, Erciş, Gevaş ve Edremit ilçelerinin sahillerinde yaşanan kirliliğe dikkat çeken Yönten, “Geri dönüşüm yapılmıyor. Sahiller çöplerle dolu. Önce çöp üretimini kontrol altına almalıyız, ardından geri dönüşüm sistemini kurmalıyız” diyerek tehlikenin boyutunu ortaya koydu.
YEREL YÖNETİMLER SORUMLULUKTAN KAÇMAMALI
Van’daki çöp sorununun çözümünde yerel yönetimlerin daha etkin rol alması gerektiğini dile getiren Yönten, “Belediyelerin bu konuda duyarlı olması gerekiyor. Üst geçitlerde, alt geçitlerde, caddelerde, kavşaklarda, sahil kenarlarında çöp görmek artık sıradanlaştı. Halkın bilinçli olması önemli ama yerel yönetimler de görevini yerine getirmelidir” ifadelerini kullandı.
SÜRDÜRÜLEBİLİR POLİTİKALAR ÜRETİLMELİ
Geri dönüşümün çevreye katkısının yanı sıra ekonomik değer yarattığını vurgulayan Profesör Doktor Yönten, “Van’da geri dönüşüm faaliyetleri yürüten özel firmalar enerji üretimi sağlıyor ve ekonomiye katkı sunuyor. Bu, mali ve iktisadi olarak küçümsenmeyecek bir değerdir” dedi. Yönten, çevreye atılan plastik, metal, cam ve kâğıt atıkların doğada yüzlerce yıl kalabildiğini belirterek, “Bu atıklar bertaraf edilmediği sürece kirlilik büyümeye devam eder. Belediyeler ve kamu kurumları sorumluluk almalı, halkın nabzını tutarak sürdürülebilir politikalar geliştirmelidir” çağrısında bulundu.
ÜNİVERSİTEDE GERİ DÖNÜŞÜM MODELİ: YEŞİL KAMPÜS
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde de geri dönüşüm adına ciddi adımlar atıldığını ifade eden Profesör Yönten, yaklaşık üç milyon lira bütçeli sıfır atık projesiyle üniversiteye modern atık toplama alanları kazandırıldığını söyledi. Yükseköğretim Kurulu tarafından başlatılan “Yeşil Kampüs” projesi kapsamında üniversitenin Türkiye genelinde dereceye girdiğini de sözlerine ekledi.
ÇÖP GÖRÜNTÜLERİ GÜNDEMDEN DÜŞMÜYOR
Van son günlerde özellikle Van Gölü sahillerinde ortaya çıkan çöp görüntüleriyle gündeme geldi. Önce mavi bayraklı plajlar ve Mollakasım sahilleri ardından Ayanis Plajı’ndaki çöp yığınları kamuoyunun tepkisine neden oldu. Van Büyükşehir Belediyesi tarafından Mollakasım sahilinde temizlik çalışmaları yapıldı, Tuşba Belediyesi ise mavi bayraklı plajda düzenlemelere gitti. +
Van Büyükşehir Belediyesi, kent genelindeki billboardlara çöp atılmaması yönünde uyarılar yerleştirerek vatandaşlara çevreyi temiz tutmaları çağrısında bulundu. Ancak çevre mühendisleri ve akademisyenler, yalnızca uyarılarla değil somut uygulamalarla çöp sorununun çözülebileceği görüşünde birleşiyor.
