Van’ın Erciş ilçesindeki oto sanayi esnafı, nitelikli eleman ve çırak bulmakta büyük zorluk çekiyor. Gençlerin mesleki eğitime ilgisiz kalması ve ailelerin sanayi sektörüne olumsuz bakışı nedeniyle iş yükü ustaların üzerinde kalırken, araçlarını tamire getiren bazı vatandaşlar eksik personelin yerini doldurmak zorunda kalıyor.
Erciş Oto Sanayi Sitesi’nde faaliyet gösteren işletmeler, son yıllarda çırak ve kalifiye usta temininde ciddi sıkıntı yaşıyor. Gençlerin sanayiye yönelmemesi nedeniyle yetişmiş eleman sayısının hızla azaldığını belirten ustalar, ilerleyen dönemde usta açığının daha da büyüyeceğinden endişe ediyor.
“Eskiden 30-40 metrekarelik dükkânda 16-17 kişi çalışırdık”
35 yıldır oto tamirciliği yapan İlhami Karakaş, geçmişteki yoğun ilgiye dikkat çekerek şunları kaydetti: "1985'ten beri bu işi yapıyorum. 2005'lere kadar biz 30-40 metrekare dükkânlarda 16-17 kişi çalışıyorduk. O zaman seçmeler yapılır gibi eleman seçerdiler, eleman alırdılar. Maalesef bu son 8-9 yıldır eleman bulamıyoruz, eleman eksikliği çok. Okumak isteyen zaten her halükarda okuyor. Bizim şimdi şu an İHA'ları, SİHA'ları yapan genç kardeşlerimiz okumak istediler. Onları başardılar yaptılar, Allah onlardan razı olsun. Ama onların sayısının 10 katı şuan kahvelerde, evin içinde, sanal kumarda, sosyal medyada resim atmakla, annenin babanın elinde olan parayı soyup götürmekle. Bu şekilde işsizlikten dolayı uğraşıyorlar. Yaş büyüyünce öğrenmek zorlaşır."
“12 yaşındaki çocuğa öğretmekle 25 yaşındakine öğretmek aynı değil”
Karakaş, meslek öğrenme yaşının kritik önemine vurgu yaparak sözlerini şöyle sürdürdü: "Benim 12 yaşında bir insana iş öğretmen ayrıdır, 25 yaşındaki bir insana iş öğretmen ayrıdır. Bu çağda, bu dönemde sen 18 yaşındakine iş öğretemezsin. Bu sorun oto sanayi sitelerinde değil, marangozlar da aynı sıkıntı, inşaatta aynı sıkıntı, demircide aynı sıkıntı, kunduracıda aynı sıkıntı. Yani hangi iş dalına bakarsanız bakın, inanılmaz bir eleman sıkıntısı var."
“Üniversite mezunu her zaman bulunur, sanatkâr kolay yetişmez”
Eleman eksikliğinin toplumsal sonuçlarına da değinen Karakaş, şu uyarıda bulundu: "Bir sanatkâr kolay kolay yetişmez. Bir esnaf kolay kolay yetişmez. Bizim yegâne en büyük sıkıntımız, elemanın zamanında kafasının ve beyninin bizim göstereceğimiz işi alacağı çağda bulamıyoruz. Türkiye'nin her tarafında bütün esnaf grupları aynı şikâyetten dert yandıklarına göre bunu bir şekilde ülkemizin her dalını etkiledi. İşi olmayan adam bu sefer 30 yaşına, 35 yaşına geliyor, bu sefer evliliği de unutuyor. 35 yaşından sonra evlenen bir adam 5-6 çocuk yapmaz ki, 3-4 yapmaz, 1 çocuk yapar. Ortaokuldan alıp bizim burada yetiştirdiğimiz gençler 20-22 yaşlarında evleniyorlar. Yeterli derecede bilgi edindikten sonra dükkânı da açar. Para sıkıntısı da olmaz, evlenme sıkıntısı da olmaz. Bizim devletimizden ricamız, ilgili kurumlardan ricamız, sosyal medyaya da çok çabuk el atmaları lazım, gerekirse yasaklanacak. Bunu ben bütün kalbimde samimi olarak söyleyeyim. 10 yıl sonra dışarıdan adam getireceğiz. Çünkü benim yaşım 51. Ben şimdi hadi günde 3 tane araba çıkarıyorum. Ama ben 60-65 yaşından sonra günde 3 tane araba çıkaramam ki, nasıl çıkarırım. Ben şimdi şanzıman 40 kilodur kaldırıyorum, 60 yaşında kaldıramam ki. Bu sefer Afganistan'dan, Pakistan'dan, Irak'tan, çevredeki komşu ülkelerden çalışmak isteyen gelecek, burada dükkânını açacak. Bu sefer ülkemizin yapısı da değişecek. Devlet büyüklerimizden bizim bir istediğimiz odur. Genel olarak sadece sanayi sektörü değil, hemen hemen bütün sektörlerdeki problem. Aynı devletimizin buna bir an önce el atması lazım."
Müşteri: “Meslek liselerinin önü kesildi, sonuçlarını yaşıyoruz”
Aracını tamire getiren Muhammed Fatih Kendir ise ustaların yaşadığı sıkıntıya dikkat çekerek şu değerlendirmeyi yaptı: "Ustalarımızın elaman bulmalarındaki sıkıntıları artık ayyuka çıktı. Eline tornavida alan insan ben ustayım diyebiliyor işleri de berbat ediyor. Bunun temel sebebi 96-97 yıllarında o zaman ki siyasi duygularla imam hatiplerin önünü kesmek için maalesef meslek liselerin önünü de kestiler. Eğitim dediğimiz şey siyaseten düşünülmemeli. Devletin geleceği düşünülmeli. 600 yıl boyunca dünyaya hükmetmiş bu ecdadın torunlarının genetik kodlarına uygun şu zamanında ihtiyaçlarını giderebilecek bir eğitim müfredatı çok acilen devlet büyüklerimiz tarafından ülkemizde uygulamaya geçilmelidir."
Erciş’teki oto tamircileri, meslek liselerine ve çıraklık eğitim merkezlerine gerekli önemin verilmesini, ailelerin sanayi mesleklerine bakış açısının değiştirilmesini talep ediyor.
