Van’da kiralar son yılların en yüksek seviyelerine ulaştı. Uzmanlara göre fiyatlardaki artışın en büyük nedeni göç ve konut arzındaki yetersizlik. Türkiye Emlak Danışmanları Birliği (TEDB) Doğu Anadolu Bölge Başkanı ve Van Emlakçılar ve Bilirkişiler Derneği Başkanı Orhan Özdek, Van’da kira fiyatlarının hızla artmasının temel nedenlerinden birinin göç kaynaklı nüfus artışı olduğunu belirtti.
1990’lı yıllardan itibaren yoğun göç almaya başlayan Van’da, bu göç hareketliliği günümüzde de hız kesmeden devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2024 yılı göç istatistiklerine göre, günlük giriş çıkışlarla birlikte nüfusu 1,5 milyonu bulan şehir, aynı zamanda hem göç alan hem de göç veren iller arasında yer alıyor.
Van’da yaşanan ekonomik dalgalanmalar ve artan nüfusa rağmen konut üretiminin aynı hızla ilerlememesi, kiralık konut piyasasında büyük bir dengesizlik yaratmış durumda. Artan talep karşısında yetersiz kalan kiralık konut arzı, fiyatların ciddi şekilde yükselmesine yol açıyor.
Özellikle İpekyolu, Edremit ve Tuşba gibi merkez ilçelerde uygun fiyatlı konut bulmak neredeyse imkânsız hale geldi. Emlakçılara göre, şehirdeki mevcut yapılaşma talepleri karşılamıyor, bu da hem kira fiyatlarını hem de sosyal yapıyı olumsuz etkiliyor.
GÖÇ İLE BERABER ŞEHRİN BÜYÜMESİ BARINMA SORUNUNU ORTAYA ÇIKARDI
TEDB Doğu Anadolu Bölge Başkanı ve Van Emlakçılar ve Bilirkişiler Derneği Başkanı Orhan Özdek, bölgenin bir cazibe merkezi konumunda olduğunu, bölge illerden yerli, İran, Afganistan ve Orta Asya kökenli ülkelerden de yabancı göç aldığını söyledi. Van’da göçle bağlantılı olarak, şehrin büyümesi ve memur tayinlerini de hatırlatan Özdek, “Tüm bu gelişmeler Van’da önemli oranda bir barınma sorununu ortaya çıkarıyor. Konut yetersizliği nedeniyle de yüksek kiralarla karşı karşıya kalınıyor.” dedi.
VAN NİTELİKLİ GÖÇ VERİYOR NİTELİKSİZ GÖÇ ALIYOR
TÜİK’e göre 2024 yılında Van’dan 2 bin 74 kişi göç ederken, Van’a bin 21 kişi göç etti. Van’ın net göç kaybı bin 53 kişi olarak belirlendi. Van’ı terk edenlerin bin 328’i erkek, 746’sı kadın. Uzmanlar, kentten ayrılanların büyük bölümünün yükseköğrenim, iş arayışı, daha iyi yaşam şartları gibi nedenlerle göç ettiğine dikkat çekiyor. İşsizlik özelikle genç işsizlik, Van’dan göçe neden oluyor. Van bölge illerinden yerli göç alırken, İran, Afganistan ve Orta Asya kökenliler ile yabancı göç alıyor. Van, Bitlis, Muş ve Hakkari illerini kapsayan TRB2 bölgesinden en fazla göç veren il Van oldu. Van’ı sırasıyla Bitlis, Muş ve Hakkari takip etti.
VAN YABANCI GÖÇ DE ALIYOR
Uluslararası Göç İstatistikleri verilerine göre ise 2024 yılında yurt dışından bin 21 kişi göçmen olarak Van’a geldi, 2 bin 74 kişi Van’dan ayrıldı. Bu da Van’ın demografik sorunlarla karşı karşıya kaldığını gösteriyor. Van’a gelen göçmenler arasında Türk vatandaşlarının sayısının yabancı uyruklulara göre daha düşük olarak gerçekleşti.
VAN’A GÖÇ BARINMA SORUNUNU VE YÜKSEK KİRAYI GETİRİYOR
“Van’ın genç ve nitelikli göç verdiğini buna karşılık niteliksiz göç aldığını vurgulayan Özdek, “Van'da emlak piyasası diğer illere göre çok güzel gidiyor ama fiyatlarda bir yükseliş söz konusudur. Şu anda bir göç ile karşı karşıyayız. İlimiz bu göçten mütevellit tercih edilen iller arasında birinci sırada yer almaktadır. Bu durum da beraberinde barınma sorununu meydana getirmektedir. Barınma sorunu ile birlikte yüksek kira sorunu karşımıza çıkıyor.” ifadelerini kullandı.
YÜKSEK KİRA FİYATLARI YENİ KONUTLARLA DÜŞEBİLİR
Yüksek kira meselesinin ortadan kaldırılması için acil konut üretimine geçilmesi gerektiğinin altını çizen başkan Özdek, “Göçle, tayin ile atama ile bir şekilde Van’a gelen vatandaşlarımız, barınma sorunuyla karşılaşmamalı. Aksi takdirde hem konut satış fiyatları hem de kira fiyatları bu trendini koruyacaktır. Nitekim Van şu an büyük şehirlerle yarışır duruma gelmiştir. Şu anda kira fiyatları çok yüksek tirajlarda seyrediyor. Van’da yapılan yeni binaların çoğu lüks segmentte ve yüksek maliyetli dairelerden oluşuyor. Bu durum, orta ve düşük gelir grubunun karşılayabileceği kiralık ev sayısını azaltıyor. Son yıllarda Türkiye genelinde olduğu gibi Van’da da, inşaat maliyetlerinde artış görülüyor. Özdek, inşaat malzemesi fiyatları, işçilik maliyetleri ve arsa fiyatlarının ciddi oranda arttığını ve bu artışların kiralara doğrudan yansıdığını anlattı. İvedilikle hareket edilmesi gerekiyor. Bu konuda plan ve projelerin çizilmesi ve yeni, konutların yapılması gerekmektedir. Acil ve ivedi olarak Van’daki barınma sorununu çözmemiz lazım ki kiraları da minimize edelim. TOKİ ve belediyeler sosyal konut projelerine ağırlık vermelidir. Konut üretimi planlamaları, kent içi nüfus hareketliliği ve ekonomik projeksiyonlara göre güncellenmemelidir.” görüşlerine yer verdi.
VAN’DAKİ KONUT ÜRETİMİ, NÜFUS ARTIŞIYLA PARALEL İLERLEMİYOR
Arz-talep dengesinin gözetilmesini isteyen TEDB Doğu Anadolu Bölge Başkanı ve Van Emlakçılar ve Bilirkişiler Derneği Başkanı Orhan Özdek, Van’da göçün yanı sıra son yıllardaki nüfusun, üniversite öğrenci sayısının artışının da etkili olduğunu belirtti. Yeni ve uygun fiyatlı konut üretiminin yetersizliğine değinen Özdek, “Konut yetersizliği konut satış arzını düşüyor ve fiyatların artmasına neden oluyor. 2011 Van depremi sonrası birçok eski bina yıkıldı veya riskli kabul edildi. Deprem ve güvensiz yapılar da başka bir sorun oluyor. Vatandaşlarımız güvenli, yeni binaları tercih ediyor ancak bu binalar sınırlı ve fiyatları da yüksek oluyor.” değerlendirmesinde bulundu. Özdek, Van’da kiraların yüksek olmasının temel nedenlerini, konut arzının yetersizliği, öğrenci ve göçmen yoğunluğu, inşaat maliyetleri ve güvenli konut açığı olarak niteledi.
VAN’DA ORTALAMA KİRA FİYATLARI
Değişkenlik göstermekle beraber, İpekyolu’nda kiralar 8 bin ile 30 bin TL, Edremit’te 10 bin ile 40 bin TL, Tuşba’da ie 6 bin ile 30 bin TL arasında değişiyor.
TEMMUZ 2025 KİRA ZAM ORANI BELLİ OLDU
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), haziran Tüketici Fiyat Endeksi'ni (TÜFE) açıkladı. Buna göre, temmuz ayındaki konut ve iş yeri zam oranı da yüzde 43,23 oldu. Kira zam oranının üst sınırı, enflasyon artışına odaklı olarak uygulanıyor.
SÖZLEŞMESİ BU AY YENİLENECEK KONUT VE İŞ YERİ KİRA ZAMLARI NETLEŞTİ
10 bin liralık kiranın zamlı miktarı: 14 bin 323 lira, 15 bin liralık kiranın zamlı miktarı: 21 bin 484,5 lira, 20 bin liralık kiranın zamlı miktarı: 28 bin 646 lira, 25 bin liralık kiranın zamlı miktarı: 35 bin 807 lira, 30 bin liralık kiranın zamlı miktarı: 42 bin 969 lira, 35 bin liralık kiranın zamlı miktarı: 50 bin 130,5 lira, 40 bin liralık kiranın zamlı miktarı: 57 bin 292 lira.
