PKK'nın silah bırakma kararı ve çözüm süreci iş dünyasında olumlu yankı bulurken, kentteki sanayici ve yatırımcılar barış ortamının bölgesel kalkınmayı beraberinde getireceğini vurguluyor. Güvenliğin sağlanması hâlinde Van’ın, tarımdan sanayiye, turizmden sağlık sektörüne kadar birçok alanda cazibe merkezi olacağı görüşü hâkim.
40 yıllık çatışma tarihine bir nokta koyan PKK’nın silah bırakma süreci, Van’da büyük bir umutla karşılandı. Kentin iş dünyası, yatırımcıları, sanayicileri ve esnafları bu kararın sadece barışı değil, aynı zamanda bölgesel kalkınmayı da beraberinde getireceğine inanıyor.
Van, çözüm süreci sonrası yaşanan hendek çatışmaları ve terör olayları nedeniyle ağır ekonomik darbeler aldı. Yüzlerce fabrika projesi rafa kalktı, birçok insan göç etti, işsizlik oranı Türkiye ortalamasının çok üzerine çıktı. Van’daki sanayici ve iş insanları, sınır kapılarının tam kapasiteyle çalışması, OSB'lerin genişlemesi, turizmin canlanması ve genç girişimcilere özel teşviklerin gelmesi için sürece tam desteklerini sunuyor.
Van'da faaliyet gösteren iş dünyası temsilcileri, PKK'nın silah bırakma kararının ardından oluşacak huzur ve güven ortamının bölgeye yatırımı ve istihdamı artıracağını belirtiyor.
"GÜVEN ORTAMI VAN'A YATIRIM GETİRECEK"
Tüm Etkin Sanayici İş Adamları ve İş Kadınları Derneği Federasyonu (TESİAD) Van İl Başkanı Şeref Gültepe, alınan bu kararı "çok önemli ve çok yerinde" bulduklarını ifade etti. Gültepe, "2013 yılındaki çözüm sürecine, 2015 yılındaki hendek olayına malumunuz Van'da yaklaşık 33 bin aile bu süreçlerden etkilendi ve gitti, Van'ın öz sermayesi gitti. Bu neyi mi gösteriyor, güvensizlik ortamının olmasını, terörün olmasını, bunların hepsi birer etkendir" şeklinde konuştu. İş dünyası olarak yatırım yaparken güven, huzur ve çalışabilecek potansiyelde eleman arayışında olduklarını dile getiren Gültepe, 2014-2015 olayları ve öncesinde bu koşulların olmadığını belirtti. "Bu alınan silah bırakma ve çözüm süreci kararını çok olumlu buluyoruz ve güven ortamının sağlanacağına eminiz" dedi.
“VAN NEDEN BİR ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ OLMASIN?”
Gültepe, 40 yılda trilyonlarca doların çatışmalara harcandığını vurgulayarak, bu paranın üçte birinin dahi bölgeye yatırım olarak yönlendirilmesi durumunda "çok fazla şeyler olabileceğini" söyledi. Gabar'da 80 bin varil üretime geçen yakıtın yanı sıra Çatak, Çaldıran ve Muradiye'de de yeni petrol rezervlerinin bulunduğunu hatırlatan Gültepe, "İstihdam yok denilecek kadar az. Bizim bölgemiz neden bir organize sanayi bölgesi olmasın? Yerimiz elverişli, fabrikalarımız tam kapasiteyle neden çalışmasın veya ağır sanayi neden Van'da olmasın? Olabilmesi için de güven ve huzurun olması gerekiyor" ifadelerini kullandı.
“HEPİMİZ BU SÜRECE DESTEK VERMELİYİZ “
Van'daki yaklaşık 20 dernek ve federasyonun da bu süreçte büyük sorumluluk taşıdığını belirten Gültepe, "Bizim kendimizi çok iyi anlatmamız gerekiyor, bölgemizi iyi anlatmamız gerekiyor, bu ihtimalde birleşmemiz gerekiyor. Tamamen hepimizin birleşip bu sürece destek vermesi gerekiyor. Neden gerekiyor? Geleceğimiz için, gençlerimiz için, ticaretimiz için, istihdamımız için buna destek vermemiz gerektiğini düşünüyorum" şeklinde konuştu. Sınır kapılarının tam fonksiyonlu çalışmasının önemine değinen Gültepe, komşu ülkelerle ticari bağların daha sıkı olması gerektiğini söyledi. Son olarak, bu sürecin bir an önce sonuçlanması ve savunmaya harcanan paranın artık yatırımlara dönmesi gerektiğini vurguladı. Gültepe, "Bu süreci kim veya kimler çözüme erdirirse isimleri tarihe altın harflerle geçilecek. Anneler ağlamasın, gözyaşları dinsin artık huzur ve barış gelsin. Huzur ve barışın olduğu yerde istihdam da olur, yatırım da olur, gençlerin gelecek kaygısı da olmaz. Daha güzel bir Türkiye inşallah olur" temennisinde bulundu.
"GENÇLERİMİZ UMUTLANDI, SOMUT ADIMLAR BEKLENİYOR"
Van Esnaf ve Sanatkârlar Odalar Birliği (Van ESOB) Başkanı Cabir Görmüş de, barış sürecine dair atılan adımların yıllar önce atılması gereken adımlar olduğunu belirtti. Devlet Bahçeli'nin, DEM Parti'nin, Cumhurbaşkanı'nın ve AK Parti'nin bu konudaki açılımlarının ülkeye ve millete hayırlı olacağını düşündüklerini ifade etti. Görmüş, "İş adamlarının da burada büyük beklentileri vardır. İnsanların şu anda bir umut olarak, gençlerimizin, bölgenin özellikle kalkınması açısından insanlar bizi sevinçle bekliyorlar. 11 Temmuz itibarıyla bırakılan bu silahlardan dolayı artık gençlerimiz umutlandı" dedi.
“BEKLENTİLERİMİZ ÇOK YÜKSEK”
Mecliste kurulan komisyonun bir an önce harekete geçmesini ve devletin bu politikayı hızlıca hayata geçirmesini beklediklerini söyleyen Görmüş, beklentilerinin çok yüksek olduğunu aktardı. Sınır kapılarının açılması, bölgeye yatırım yapılması, fabrikaların kurulması ve gençlerin işsizlik sorununun çözülmesi gibi konularda somut adımlar beklediklerini dile getirdi. Geçmişte terör olayları nedeniyle işyerlerinin yakılması, araçların ateşe verilmesi gibi durumlar yüzünden iş insanlarının bölgeden kaçtığını ve sermaye göçü yaşandığını hatırlatan Görmüş, "Artık o dönem geride kaldı. Cumhurbaşkanımızın da yaptığı açıklamadan dolayı zaten bize daha önceden yapılan yanlışlar vardı beyaz torosların gündeme gelmesi faili meçhuller vs. yanlış bir olaydı, geç kalmış bir olaydı" değerlendirmesini yaptı.
Görmüş, gençlerin önünün açılmasını istediklerini, özellikle fabrika kuracak gençlere ve iş adamlarına proje kapsamlı, sıfır faizli destekler beklediklerini sözlerine ekledi.
MÜSİAD VAN'DAN TAM DESTEK: "TERÖR BAHANESİ KALAMAYACAK"
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Van Şube Başkanı Abdullah Aras, PKK'nın silah bırakma kararını büyük bir coşkuyla karşıladıklarını ifade etti. Aras, "Öncelikle başta Devlet Bahçeli olmak üzere Sayın Cumhurbaşkanımızın da tensipleriyle uygun görmesiyle birlikte Türkiye'de başlatılan bu terörsüz Türkiye hadisesine canı gönülden destek veriyoruz. Katılıyoruz ve kendilerine şükranlarımızı arz ediyoruz" dedi. Aras, Van'da yaşayan iş adamları, sivil toplum örgütü temsilcileri, siyasetçiler ve sendikacılar olarak bu sürece "amansız ve destek vermemiz gerektiğini" vurguladı.
Aras, terörün Türkiye'ye maliyetinin 2 trilyon dolar olduğunu belirterek, bunun Türkiye'nin uçabileceği bir meblağ olduğunu söyledi. Van'ın terörden en çok etkilenen illerin başında geldiğini kaydeden Aras, "Van'ın ekonomisi geldi, iktisadı geldi, işsizliği geldi, hayvancılığı geldi, turizmi geldi. 40 yıldan beridir hakikaten ciddi anlamda ilimize yönelik pozitif yatırımlar gelemediler. İş insanları ilimize gelemediler. Ve tam aksine iş insanları ilimizi terk edip farklı yerlere gittiler" şeklinde konuştu.
“İŞ İNSANLARINA DAVET “
Bundan sonra "hiç kimsenin 'terörden dolayı Van'da bir yatırım yapmam, terör benim için bir tehdit unsurudur' diyebilecek bir mazereti kalmamıştır" diyen Aras, Van'dan giden sermayeyi ve iş insanlarını, ayrıca Türkiye'deki büyük iş insanlarını Van'a yatırıma ve istihdam alanı açmaya davet etti. Türkiye'de işsizlik oranının tek hanelere inmesine rağmen Van'da yüzde 20-25 düzeyinde olduğunu belirten Aras, "Terör faktöründen dolayı gelinmemesi gibi bir mazeretleri ortadan kaldırdıktan sonra bunlar bu bölgeye gelecektir. Çünkü bizim ilimiz 6. Teşvik paketi içerisinde olan istihdam alanının açılması noktasında rağbetli olan iller içerisindedir" dedi.
“VAN SAĞLIK ÜSSÜ HALİNE GELECEK”
Aras, Van'ın coğrafi konumunun ve İran, Ermenistan, Irak gibi komşu ülkelere yakınlığının ciddi bir ihracat potansiyeli yaratacağını söyledi. Turizm açısından Van'ın bir cennet ve cazibe merkezi olduğunu vurgulayan Aras, geçmişte Avrupa'dan gelen turistlerin terör nedeniyle kesildiğini ancak 2025'te tekrar gelmeye başladığını belirtti. İnanç turizmi, kış turizmi ve Van Gölü'nün turizm potansiyelini değerlendirerek, Van'ın turizmde büyük bir atılım yapacağını öngördü.
Sağlık turizmi potansiyeline de değinen Aras, Van-Şırnak yolunun açılmasıyla Irak'tan Van'a sağlık turizmi amacıyla gelecek kişilerin sayısının artacağını ifade etti. Van'da yapılacak sağlık yatırımlarıyla bölgenin adeta bir sağlık üssü haline geleceğini dile getirdi. Boşaltılmış köylere dönüşlerin olacağını, meralara tekrar koyun seslerinin geleceğini, hayvancılığın canlanacağını ve Van'ın küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinde tekrar eski konumuna geleceğini söyledi.
“VAN CAZİBE MERKEZİ OLACAKTIR”
Aras, "Terörün bitmesi ile bu olayların son nokta bulmasıyla birlikte hem hayvancılıkta, hem tarımda, hem sağlıkta, hem özellikle altını çizerek söylüyorum, hem turizmde adeta çok büyük bir gelişmeler olacak. Bu ilimiz Van bir cazibe merkezi olacaktır. Büyüme noktasında diğer illere fark atacak bir noktaya gelecektir" değerlendirmesini yaptı.
“HERKES ELİNİ TAŞIN ALTINA KOYMALI”
Bu sürece Van'daki her vatandaşın, gencin, STK'ların, siyasetçinin, eğitimcinin, kanaat önderinin ve aşiret liderinin olumlu bakması ve elini taşın altına koyması gerektiğini vurgulayan Aras, "Maazallah eğer bu süreç sekteye uğrarsa bunun bir daha toparlanması mümkün değildir. Çünkü biz bunun acısını 2013'te çözüm süreciyle yaşadık" dedi. Yereldeki bu olumlu havanın Ankara'ya da bir mesaj olduğunu ve siyasetçilere özgüven verdiğini belirten Aras, "Gerçekten bu Türkiye'nin 100 yılı diye ifade edeceğimiz bir barış hareketi. Bir kardeşlik hatırası. Bir kardeşlik atmosferi ve iklimidir" sözleriyle konuşmasını tamamladı. Aras, Türk'üyle, Kürt'üyle ve diğer etnik yapılarıyla binlerce yıllık mazisi olan bir toplum olarak "birlikte yaşamanın formüllerini aramamız gerektiğini, ayrımcılığa asla gerek duymayacağımızı" dile getirdi.
"BARIŞ YOLU ZOR AMA KESİNLİKLE BAŞARILACAK, PİYASALAR ŞİMDİDEN UMUTLANDI"
Van Organize Sanayi Bölgesi İş İnsanları Derneği (VOSİAD) Başkanı Şemsettin Bozkurt, barış sürecinin siyasi parti inisiyatifiyle ilerlemesinin altını çizerek, bu durumun geçmişten farklı bir başarı vaat ettiğini belirtti. Bozkurt, "Hem Sayın Bahçeli hem Sayın Erdoğan bu kardeşlik hukukunun yeniden silahsız, şiddetsiz bir ortamda ilerletilmesi için büyük bir fedakarlık yaptılar. Abdullah Öcalan da DEM Parti de büyük bir fedakarlık yaptı" şeklinde konuştu. İş dünyasının doğası gereği çatışma ortamından uzak durup, daha güvenli ve geleceğe umutla bakan bir ortam istediğini vurgulayan Bozkurt, yatırımın da temelinde güvenin yattığını söyledi. Hukuksal ve güvenlik açısından atılacak adımların Türkiye'ye dışarıdan yatırım çekeceğini ve genel yatırım ortamını iyileştireceğini kaydetti.
“İŞ DÜNYASI OLUMLU BAKIYOR”
Silah bırakacak örgüt üyelerinin sürece dahil edilmesi için hukuki altyapının önemine değinen Bozkurt, "Türkiye'nin önünde savaştan daha zor, çetin bir yol: barış yolu" değerlendirmesini yaptı. Bozkurt, görüşmelerin başlamasının bile piyasalara olumlu yansıdığını, faizlerin düştüğünü, enflasyonun kısmen gerilediğini ve derecelendirme kuruluşlarının Türkiye'nin risklerini düşürüp büyüme hedeflerini yükselttiğini söyledi. "Bunun konuşulması bile piyasaya bu kadar güven verdi diyebilirim" ifadesiyle, iş dünyasının genelinin bu sürece olumlu baktığını vurguladı.
“SÜREÇ DOĞRU OKUNMALI”
Cumhuriyet tarihinden beri Kürt sorununun çözülememesinin Türkiye'de sürekli bir "bölünme paranoyasıyla" güvenlikçi tedbirler alınmasına yol açtığını, siyasal, sosyal ve ekonomik tedbirlerin ise göz ardı edildiğini belirten Bozkurt, "Bu manada Sayın Erdoğan Sayın Bahçeli büyük bir risk aldılar ve Öcalan'daki değişim ve dönüşümü de görüyoruz biz" dedi. Öcalan'ın "kendimizi tekrara düştük ve ideolojik olarak da boşa düştük" şeklindeki ifadelerine atıfta bulunarak, her iki tarafta da yeni bir paradigma ve çağdaş bir dönüşümle bölgede sosyal, siyasal ve ekonomik hizmet sunma felsefesinin oluştuğunu aktardı. Bunun Türkiye'deki büyük yatırımcıların bölgedeki altyapı, üstyapı, turizm çeşitliliği ile yeraltı ve yerüstü zenginliklerine yatırım yapmasına yol açacağını düşündüğünü belirtti. Bozkurt son olarak, Van'daki yerel dinamiklerin (seçilmişler ve atanmışlar) bu süreci doğru okuyup doğru lobi yapması halinde önemli bir yatırım ortamının oluşacağına inandığını da sözlerine ekledi.
