Cumhurbaşkanlığı tarafından alınan kararla birlikte, büyükşehir belediyesi sınırları içerisindeki ve nüfusu 30 bini aşan ilçelerde basit usulde vergilendirme uygulaması sona erdiriliyor. Bu karara sert tepki gösteren Van Bakkallar, Manavlar ve Kantinciler Odası Başkanı Eser Adıyaman, “Bu alınan kararla yerel esnafa adeta ‘Dükkânınızı kapatın, zincir marketlerde kasiyer olarak çalışın’ denilmektedir” ifadelerini kullandı.
Resmî Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararı doğrultusunda, 1 Ocak 2026 itibarıyla, büyükşehir belediyelerine bağlı, nüfusu 30 binin üzerindeki ilçelerde faaliyet gösteren esnaflar artık basit usulde vergilendirilme hakkından faydalanamayacak. Bu yeni uygulamayla birlikte, Türkiye genelinde milyonlarca küçük esnaf gelir vergisine tabi olacak. Van’da da bu durum kamuoyunda ciddi tepkilere yol açmış durumda. Van Bakkallar, Manavlar ve Kantinciler Odası Başkanı Eser Adıyaman, söz konusu düzenlemeyi ağır ifadelerle eleştirerek, “Esnafa kolaylık sağlanması gerekirken, yük daha da artırılıyor” dedi.
GELİR VERGİSİ MUAFİYETİ BİNLERCE ESNAF İÇİN SONA ERİYOR
Resmî Gazete’de yayımlanan ve yılbaşından itibaren yürürlüğe girecek Cumhurbaşkanlığı kararına göre; esnaf için belirli bir gelir seviyesine kadar uygulanan gelir vergisi muafiyeti sağlayan basit usul vergilendirme, 17 büyükşehirde daha kaldırılarak, bu illerdeki küçük esnaf da gerçek usulde vergilendirilecek. Bu kararla birlikte bakkallar, berberler, inşaat ve imalat işi yapanlar, lokantacılar, oto tamircileri ve benzeri tüm küçük ölçekli işletmeler, büyükşehir belediyeleri kapsamındaki nüfusu 30 bini geçen ilçelerde artık gerçek usule göre vergi ödemekle yükümlü olacaklar.
TAKSİ VE DOLMUŞÇULAR İÇİN DE GERÇEK USUL BAŞLIYOR
Taksi, dolmuş, minibüs ve otobüs gibi şehir içi yolcu taşımacılığı yapan mükellefler de yeni düzenlemeyle birlikte 1 Ocak 2026’dan itibaren büyükşehirlerdeki nüfusu 30 bini aşan ilçelerde gerçek usulde vergilendirilecek. Basit usulde vergilendirme kapsamında olan bu mükellefler, kazançları gelir vergisinden muaf olduğundan dolayı yıllık gelir vergisi beyannamesi vermiyorlardı. 2025 yılı için basit usulden yararlanma şartı olarak belirlenen yıllık 480 bin TL’lik hasılat sınırı çerçevesinde, taksi ve dolmuşların plaka ile kira bedelleri dikkate alınarak şehir içi yolcu taşımacılığı da basit usul kapsamından çıkarılmış oldu.
GELİR VE KDV MUAFİYETİ DE TARİHE KARIŞACAK
Basit usulde vergiye tabi olan esnafların kazançları gelir vergisinden istisna kapsamında yer alıyordu. 2024 yılı itibariyle 340 bin TL’ye, 2025 yılı içinse 480 bin TL’ye kadar olan kazançlar vergiden muaftı. Bu kapsamda faaliyet gösteren esnaflar, yıllık vergi beyannamesi sunmak zorunda değillerdi. Basit usulde yer alan esnaflar ayrıca defter tutma yükümlülüğünden de muafken, verdikleri hizmet ve ürünler için KDV ödemiyorlar. Faaliyetin gerçekleştirildiği işyeri mülk olarak esnafa aitse ve büyükşehirlerde yıllık emsal kira bedeli 55 bin TL’yi aşmıyorsa, basit usul vergilendirmeye tabi olunabiliyor. Örnek vermek gerekirse, 2024 yılı içinde 600 bin TL’lik mal alıp 1 milyon TL’lik satış yapan ve 30 bin TL kira ödeyen bir esnaf basit usulden yararlanarak gelir vergisi ödemezken, yeni düzenlemeyle bu durum sona erecek.
“ESNAFIN YARISI DÜKKÂN KAPATIR”
Van Bakkallar, Manavlar ve Kantinciler Odası Başkanı Eser Adıyaman, getirilen bu düzenlemenin esnafı adeta çöküşe sürükleyeceğini ifade ederek şu sözleri sarf etti:
“Van’da hali hazırda yaklaşık 400 basit usule tabi esnafımız var. Bu esnafların gerçek usule geçmesi durumunda, yılda 60-70 bin TL arasında vergi yükü doğacak. Bu rakamın içerisinde yaklaşık 2 bin TL muhasebe gideri, stopaj, damga vergisi ve üç aylık ödemeler de var. Bu yük toplamda yıllık 50-60 bin lirayı bulacak. Şu anda biz Bakkallar Odası olarak bu esnafların muhasebesini aylık yalnızca 250 TL gibi düşük bir ücretle tutuyoruz çünkü basit usuldeler. Ancak gerçek usule geçtiklerinde, bu sistemi sürdürmek neredeyse imkânsız hale gelecek. Sonuç olarak, esnafların büyük bir kısmı vergi kaydını sildirip işi bırakmak zorunda kalacak. Kalan küçük kesim ise ayakta durmak için mücadele verecek. Halbuki devletin esnafa destek olması gerekirken, tam tersi yönde bir karar alınmış durumda.”
“BİRÇOK ESNAFIN KAZANCI ASGARİ ÜCRETİN BİLE ALTINDA”
Adıyaman, basit usulde vergi mükellefi olan bir esnafın yıllık satış hacminin 1 milyon 600 bin TL olduğunu ve bu tutar aşıldığında zaten gerçek usule geçildiğini belirtti.
Bu miktarın aylığa bölünmesinin yaklaşık 132-140 bin TL’lik bir ciro anlamına geldiğini vurgulayan Adıyaman, “Bakkal gibi işletmelerin kar marjı maksimum yüzde 20 civarındadır. Örneğin, 130-140 bin liralık ciro yapan bir esnafın en iyi ihtimalle 26 bin lira karı olur. Bu kazançtan kira, elektrik ve diğer giderler düşüldüğünde geriye kalan meblağ, asgari ücretin dahi altına düşmektedir,” dedi.
“KÜÇÜK ESNAFA ZİNCİR MARKETTE KASİYERLİK EMPOZE EDİLİYOR”
Zincir marketlerle mücadele etmekte zaten zorlanan küçük esnafın, bu kararla birlikte daha da büyük zorluklarla karşı karşıya kalacağına dikkat çeken Adıyaman, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bize, prim günleri düşürülecek dendi ama bu hâlâ uygulamaya geçmedi. Zaten küçük esnaf, büyük market zincirleriyle rekabet etmekte zorlanıyor. Şimdi ise bu kararnameyle küçük esnafa açık açık deniyor ki: ‘Dükkânını kapat, git zincir markette kasiyerlik yap!’ Yerel esnaf olmanın artık anlamı kalmıyor. Kendi işini yapan insanlara ‘Kasiyer ol’ deniliyor. Bu düpedüz küçük esnafa dayatmadır.”
“BU KARAR ESNAFA İHANETTİR, GERİ ÇEKİLMELİ”
Alınan kararın esnafı büyük bir krize sürükleyeceğini ifade eden Adıyaman, devlet yetkililerine çağrıda bulundu:
“Bu kararnameyle esnafın altı oyulmuştur. Bu karar ya derhal geri çekilmeli ya da esnafa destek olabilecek yeni düzenlemeler yapılmalıdır. Çünkü küçük esnaf bu ağır vergi yükünün altından kalkamaz. Devletin bu kararla kendi vatandaşına, esnafına yaptığı bir ihanettir.”
VAN’DA HANGİ İLÇELER ETKİLENECEK?
Van ilinde nüfusu 30 binin üzerinde olan ilçeler, 2026 yılından itibaren doğrudan bu düzenlemeden etkilenecek. Bu ilçeler şunlardır:
İpekyolu (356.977)
Erciş (170.209)
Tuşba (165.885)
Edremit (130.768)
Özalp (53.966)
Çaldıran (52.614)
Muradiye (42.986)
Başkale (41.159)
Bu ilçelerde faaliyet gösteren esnaflar, artık basit usul kapsamında değerlendirilmeyecek ve gelir vergisi ile KDV muafiyetinden faydalanamayacaklar.
Van’ın nüfusu 30 binin altında kalan ilçeleri olan Gürpınar, Gevaş, Çatak, Saray ve Bahçesaray ise yeni düzenlemeden etkilenmeyecek.
