MHP lideri Devlet Bahçeli’nin 1 Ekim 2024’te başlattığı yeni çözüm süreci, 12 Mayıs 2025’te PKK’nın kendini feshetmesiyle başka bir boyuta geçti. Peki bu yeni çözüm sürecinde neler yaşandı? İşte sürecin kronolojisi…

PKK, 12 Mayıs 2025’te, örgütün kendini feshettiğini ve silah bıraktığını duyurdu. Açıklamada, “PKK’nın Olağanüstü 12. Kongresi PKK mücadelesinin, halkımız üzerindeki inkâr ve imha siyasetini parçaladığını, Kürt sorununu demokratik siyaset yoluyla çözme noktasına getirdiğini, bu yönüyle PKK’nın tarihi misyonunu tamamladığını değerlendirdi. Bu temelde PKK 12. Kongresi, pratikleşme süreci Abdullah Öcalan tarafından yönetilmek ve yürütülmek üzere PKK’nın örgütsel yapısının feshedilmesi ve silahlı mücadele yöntemini sonlandırması kararlarını alarak PKK adıyla yürütülen çalışmaları sonlandırdı” denildi.

PEKİ YENİ SÜREÇ NASIL BAŞLADI?

Yeni süreç, 1 Ekim 2024 tarihinde MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin DEM Parti yöneticileriyle tokalaşmasıyla başladı. Bahçeli, “Dünyada barışı isterken, kendi ülkemizde barışı sağlamamız lazım” diyerek Türkiye’nin iç barışını savundu. Bu olay, Türkiye siyasetinde ‘iç cephe’ kavramının gündeme girmesine neden oldu.

SÜRECİN ADIMLARI: EKİM 2024- KASIM 2024

1 Ekim 2024

Yeni sürecin fitili, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin DEM Parti yöneticileriyle tokalaşmasıyla ateşlendi. Bahçeli, “Dünyada barış isterken, kendi ülkemizde barışı sağlamamız lazım” diyerek iç barış vurgusu yaptı. Bu açıklama, “iç cephe” kavramını siyasi gündemin merkezine taşıdı.

2-8 Ekim 2024

DEM Parti Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan diyalog çağrısını olumlu karşılarken, Bahçeli ve Erdoğan’ın görüşmeleri dikkat çekti. Bahçeli, DEM Parti’ye “Türkiye partisi olun” çağrısı yaparken, Erdoğan bu adımı “kıymetli” buldu.

22-23 Ekim 2024

Bahçeli, Öcalan’ın TBMM çatısı altında konuşması gerektiğini söyledi. Erdoğan bu çağrıyı “tarihi fırsat” olarak nitelendirdi. Ertesi gün Şanlıurfa milletvekili Ömer Öcalan, 43 ay sonra Öcalan’la görüşme yapıldığını açıkladı.

30-31 Ekim 2024:

Erdoğan, Bahçeli’nin çağrılarını destekledi. Aynı gün CHP’li Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer gözaltına alındı ve yerine kayyum atandı. Belediye meclisi feshedildi.

4-10 Kasım 2024:

DEM Parti yönetimindeki Halfeti, Mardin ve Batman’a kayyum atandı. DEM Parti tepkiliydi. Erdoğan görevden alınan başkanları “örgütün atadığı tipler” olarak tanımladı.

12-14 Kasım 2024:

Bahçeli, Öcalan’a çağrısının arkasında durduğunu yineledi. DEM Parti barış için engellerin kaldırılmasını istedi. Erdoğan ve Bahçeli yüz yüze görüştü. Hükümete yakın medya mutabakat vurgusu yaptı.

16-22 Kasım 2024:

İmamoğlu, Mardin’deki başkanlara destek ziyaretinde bulundu. Ufuk Uras, Bahçeli ile görüştü. 22 Kasım’da Dersim ve Ovacık’ta da kayyum atandı. 1 Ekim sonrası toplam 6 belediyeye kayyum atandı.

29 Kasım 2024:

Van Bahçesaray Belediyesi'ne kayyum atandı. DEM Parti Eş Genel Başkanı Bakırhan, bu kararı “siyasi varoluşun sonlanması” olarak değerlendirdi.

28 Aralık 2024:

DEM Parti İmralı Heyeti, Abdullah Öcalan’la görüştü. Öcalan, TBMM’nin çözüm zemini olduğunu belirtti. Bahçeli ve Erdoğan’ın yeni paradigmasına katkı sunmaya hazır olduğunu söyledi.

2 Ocak 2025:

DEM Parti heyeti, TBMM Başkanı Kurtulmuş ve Bahçeli’yi ziyaret etti. Görüşmeler olumlu geçti. Bahçeli, “derhal silah bırakma çağrısı yapılmalı” dedi.

10-11 Ocak 2025:

DEM Parti yönetimindeki Mersin Akdeniz Belediyesi’ne kayyum atandı. Eş başkanlar tutuklandı. Parti yöneticileri bu durumu “demokrasiye darbe” ve “siyasi suikast” olarak değerlendirdi.

16 Ocak 2025:

DEM Parti İmralı Heyeti’nde yer alan Pervin Buldan, 28 Aralık’ta Abdullah Öcalan ile gerçekleştirdikleri görüşmeye dair değerlendirmelerde bulundu. Pervin Buldan, Abdullah Öcalan’ın gerçekleşecek ikinci görüşmede, kadınlara özel bir çağrı yapacağını söyledi.

18 Ocak 2025:

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan “Süreç nihai aşamaya yaklaşıyor” dedi. Sürecin nihayete ermesi halinde “Kazanan tüm Türkiye olacaktır” diye konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan “Artık yeni hayaller kurma, yeni adımlar atma vaktinin geldiğine inanıyoruz. Biz bölgede istikrar, güvenlik, huzur ve refah istiyoruz. Biz meseleyi kendi mecrasında çözeriz. Tercihimiz bu meselenin kalıcı şekilde tarihe karışmasından yanadır.” diye konuştu.

22 Ocak 2025:

Sırrı Süreyya Önder ve Pervin Buldan’dan oluşan DEM Parti İmralı Heyeti, Abdullah Öcalan’la İmralı’da ikinci görüşmeyi yaptı. Heyette Ahmet Türk yer almadı. Görüşme 3 saat sürdü. Heyet görüşmeye dair açıklamada bulunmadı. Daha sonra yapılan kısa bir açıklamada ikinci görüşmede süreçle ilgili değerlendirmeler yapıldığı belirtildi.

28 Ocak 2025:

Abdullah Öcalan ile gerçekleşen ikinci görüşmenin ardından DEM Parti ‘Toplumsal Barış ve Özgürlük Buluşmaları’ adıyla sahaya çıkma kararı aldı. Buluşmalar kapsamında 1-16 Şubat tarihleri arasında halk toplantıları, çeşitli etkinlikler ve mitingler düzenlendi. Aynı gün İçişleri Bakanlığı, DEM Partili Siirt Belediyesi’ne kayyum atadı. Siirt Belediyesi Eşbaşkanı Sofya Alağaş’a gazetecilik faaliyetleri nedeniyle verilen 6 yıl 3 ay hapis cezasının ardından Siirt Valisi Kemal Kızılkaya kayyum olarak görevlendirildi.

4 Şubat 2025:

DEM Parti Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan, partisinin grup toplantısında Abdullah Öcalan’ın önümüzdeki günlerde ‘tarihi bir çağrı’ yapacağını söyledi. Yeni süreçle ilgili konuşan Bakırhan, “Abdullah Öcalan Kürt sorununun çözümü için önümüzdeki günlerde çağrı yapmaya hazırlanıyor” dedi.

6 Şubat 2025:

DEM Parti ve DBP, Diyarbakır’da “Toplumsal Barış ve Özgürlük Buluşmaları” toplantısı düzenledi. Toplantıda konuşan Tuncer Bakırhan, “Öcalan onurlu bir barışın formülünü hazırlıyor” dedi.

11 Şubat 2025:

DEM Parti Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları, “Silahların susması hedefleniyorsa, Öcalan’ın örgütüyle temas kurması sağlanmalı” dedi. Tuncer Bakırhan ise sürecin “Malazgirt’ten Çanakkale’ye Kürt ve Türk ittifakının ortak mücadelesine uygun” olmasını istedi. Bakırhan Öcalan’ın beklenen çağrısının “Çanakkale ruhuna uygun olacağını” belirtti.

13 Şubat 2025:

KCK yöneticisi Cemil Bayık, Abdullah Öcalan’ın yeni süreç kapsamında yazdığı mektubun kendilerine ulaştığını açıkladı.

15 Şubat 2025:

Van Büyükşehir Belediyesi’ne kayyum atandı. 11 Şubat’ta ‘terör örgütüne yardım’ suçundan 3 yıl 9 ay hapis cezası verilen Van Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı Abdullah Zeydan görevden alındı. DEM Parti, kayyum atamasının zamanlamasına dikkat çekerek 15 Şubat’ın sembolik önemini işaret etti ve Öcalan’dan beklenen açıklamanın zamanlamasına ilişkin tartışmaların sürdüğü belirtildi. Kayyum atanması sonrası belediye binasında nöbet başlatanlardan 115 kişi gözaltına alındı, 42 kişi tutuklandı.

16 Şubat 2025:

DBP temsilcileri ve DEM Parti İmralı Heyeti yeni süreç temasları kapsamında Irak Federe Kürdistan Bölgesi’ne giderek Erbil’de KDP lideri Mesud Barzani ile görüştü. 1 saat 45 dakika süren görüşmede DEM Parti İmralı Heyeti Abdullah Öcalan’ın mesajının içeriğini Barzani’ye iletti. Barzani, konuk heyeti sıcak bir şekilde karşıladı. Barzani barış sürecinin, sorunların çözümü için en doğru yol olduğunu belirtti ve Türkiye’deki barış sürecine destek vermeye ve sürecin ilerlemesine katkıda bulunmaya tam olarak hazır olduğunu ifade etti.

17 Şubat 2025:

Heyetler bölgedeki temasları kapsamındaki ziyaretinin ikinci gününde Irak Federe Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı Neçirvan Barzani ile 1,5 saatlik bir görüşme gerçekleştirdi. Heyet açıklamasında, Öcalan’ın Kürt sorununu şiddet zemininden siyasi ve hukuki zemine çekmek için inisiyatif aldığını belirtti. Açıklamada ayrıca çözüm sürecinin sadece Türkiye’yi değil, tüm bölgeyi olumlu etkileyeceği ve Ortadoğu’daki kriz ortamını sonlandırabileceği vurgulandı.

18 Şubat 2025:

DBP temsilcileri ve DEM Parti İmralı Heyeti Irak Federe Kürdistan Bölgesi Başbakanı Mesrur Barzani ile görüştü. Heyetler daha sonra Süleymaniye’ye giderek burada Kürdistan Yurtseverler Birliği (YNK) Başkanı Bafil Talabani ve Irak Federe Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başbakan Yardımcısı Kubad Talabani’ye görüşmeler gerçekleştirdi. Temasların ardından yapılan açıklamada “Önümüze birçok zorluklar da var. Fakat başarı için umudumuz da var. Ulusal temelde birlik ruhu ile bütün aktörlerle 3 gündür görüşmeler yapıyoruz. Bütün aktörler aynı şeyi söylüyor: Öcalan’ın çağrısıyla bütün Kürtler önemli kazanımlar elde edecek” denildi.

19 Şubat 2025:

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç İmralı Cezaevi’ne ziyaretlerle ilgili konuştu. Gazetecilerin “DEM Parti heyetinin İmralı’da 3’üncü kez ziyareti olacak mı” sorusuna Bakan Tunç “Başvuru olursa değerlendirip izin sağlarız” yanıtını verdi.

20 Şubat 2025:

Erbil ve Süleymaniye’deki görüşmelerini değerlendiren Sırrı Süreyya Önder, ziyaretin olumlu bir havada geçtiğini söyledi. “Görüştüğümüz bütün siyasi şahsiyetler, kurum ve partilerden büyük bir coşku ve hüsnü kabul gördük. Bunun için öncelikle onlara teşekkür etmek istiyorum. Onların da sürece dair önerilerini, uyarılarını ve desteklerini aldık. Bunlar bizim için ve barış için çok kıymetliydi. Bunu Öcalan’a ve muhataplarımıza aktaracağız” diyen Önder, ağırlıklı olarak Abdullah Öcalan’ın değerlendirmelerini aktardıklarını ifade etti. Önder, “Sorduğu soruları ilettik. Onlara cevap oluşturmaya çalıştık. Bununla beraber ulusal birlik meselesi de konuşulan meseleler arasındaydı. Barışa dönük olabilecek en geniş toplumsal zemini oluşturmaya çalıştık” diye konuştu.

23 Şubat 2025:

DEM Parti İstanbul İl Kongresi’nde konuşan Tuncer Bakırhan, “Merak etmeyin biz kandırılmayız. Sayın Öcalan çağrı yaptıktan sonra artık Türkiye’de demokrasi, özgürlükler konuşulacak. Kaçan kaybeder” dedi. Öte yandan Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un Abdullah Öcalan’ın mesajına ilişkin yaptığı “Görüntülü mesaj mevzuata uygun değil” açıklamasının ardından başlayan tartışmaya DEM Parti Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları’ndan yanıt geldi. Hatimoğulları “Bizdeki bilgi Öcalan’ın mesajının ‘videolu’ olacağı yönünde. Bunun zaten kapılarının açılması lazım, eğer gerçekten bir barış süreci olacaksa. Videolu olup olmayacağı tartışmasının yürütüldüğü bir yerde barıştan söz etmek mümkün değil. Sağlıklı bir diyalog ortamından söz etmek mümkün değil. Bu, tecridin devam ettiği anlamına gelir” dedi.

24 Şubat 2025:

DEM Parti Grup Başkanvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit, TBMM’de düzenlediği basın toplantısında, İmralı görüşmesi için gerekli başvuruların yapılacağını duyurdu. Koçyiğit, İmralı’da yapılacak ziyarette özellikle Erbil ve Süleymaniye’de gerçekleştirilen temasların Abdullah Öcalan’a aktarılacağını belirtti. Koçyiğit’in açıklamasına göre, İmralı’daki üçüncü görüşmenin ardından çağrının takvimi netleşecek. Koçyiğit, “Kısa bir süre içerisinde 100 yılı aşan Kürt sorununun çözümünde yeni bir dönemin başlangıcı olacak tarihi çağrının geleceğini biliyoruz” diye konuştu.

26 Şubat 2025:

DEM Parti İmralı Heyeti, Abdullah Öcalan ile 3’üncü kez görüşmek için başvuru yaptı. Başvuru Adalet Bakanlığı tarafından kabul edildi.

27 Şubat 2025:

İmralı Cezaevi’nde tutuklu bulunan Abdullah Öcalan, DEM Parti heyetiyle yaptığı üçüncü görüşmenin ardından “Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı” başlıklı mektubunu kamuoyuyla paylaştı. Mektupta, PKK’ye silah bırakma ve kendini feshetme çağrısı yaptı. Öcalan, “Tüm gruplar silah bırakmalı ve PKK kendini feshetmelidir” ifadelerini kullandı.

1 Mart 2025:

PKK, Abdullah Öcalan’ın 27 Şubat’ta yaptığı örgüte yönelik silah bırakma ve kendini feshetme çağrısı doğrultusunda ateşkes ilan ettiğini duyurdu. Ateşkesin 1 Mart’tan itibaren geçerli olacağı açıklandı. Örgüt, Öcalan’ın çağrısının içeriğine katıldığını ve çağrının gereklerine uyacağını da kaydetti.

31 Mart 2025:

Abdullah Öcalan ile bayramda aile görüşü gerçekleşti. Ortadoğu’dan Türkiye’ye DEM Parti’ye, Erdoğan ve devlete kadar birçok konuda değerlendirmelerde bulunan Abdullah Öcalan, bir taraftan çözüm tartışmalarının yürüdüğü ve sürecin başladığı dönemde İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne yapılan operasyonlara ve Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasına dair “demokrasi ve örgütlenme” vurgusu yaptı. Ömer Öcalan, İmralı dönüşünde sürecin hızlanabileceğini, görüşmeler yapıldığını belirtti.

10 Nisan 2025:

DEM Parti İmralı heyeti, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde bir araya geldi. Sadece Sırrı Süreyya Önder ve Pervin Buldan’ın yer aldığı heyetin katıldığı görüşme yaklaşık 1 saat 25 dakika sürdü. Görüşmede MİT Başkanı İbrahim Kalın ve AK Parti Genel Başkanvekili Efkan Ala da hazır bulundu. Görüşme sonrası Önder, “Çok pozitif bir görüşme oldu. Bundan sonrası için çok daha umutluyuz” derken, Buldan ise “Çok çok verimli bir görüşme oldu. Süreç güzel sürüyor” açıklamasını yaptı. Pervin Buldan daha sonra katıldığı bir TV programında, görüşmede demokratik siyasetin güçlendirilmesi, Abdullah Öcalan’ın koşulları, cezaevlerindeki hasta tutuklular ve infaz sorunları gibi konuların gündeme geldiğini belirterek, “Şu konuda şu zaman ya da bu zaman diliminde bir adım atılacak demekten ziyade karşılıklı olarak demokratik siyasetin güçlenmesi ama aynı zamanda barışın güçlenmesi anlamına geldiği için bu adımların yavaş yavaş atılması gerektiği konusunda herkes kendi fikrini söyledi” ifadesini kullandı. Görüşmeden olumlu bir sonuç çıktığını belirten Buldan, “Toplumun neden adım atılmadığına dair soruları var. Bu adımlar kısa zaman içinde atılacak, insanlar bunu görecek, hissedecek” dedi.

15 Nisan 2025:

DEM Parti İmralı Heyeti üyesi Sırrı Süreyya Önder, yaşadığı ağır kalp rahatsızlığı nedeniyle hastaneye kaldırıldı.

18 Nisan 2025:

DEM Parti heyetinin Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ile yapması planlanan görüşme, heyet üyesi Sırrı Süreyya Önder’in sağlık sorunları nedeniyle ileri bir tarihe ertelendi.

21 Nisan:

DEM Parti İmralı heyeti üyesi Pervin Buldan ve Asrın Hukuk Bürosu avukatlarından Faik Özgür Erol, Abdullah Öcalan ile görüşme üzere İmralı Adası’na gitti. Buldan ve Erol, 15:40 civarı İmralı Adası’ndan döndü.

24 Nisan 2025:

DEM Parti Grup Başkanvekilleri Gülistan Kılıç Koçyiğit, Sezai Temelli ve Eş Genel Başkan Yardımcısı Öztürk Türkdoğan, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ile hasta tutuklular, infaz eşitsizliği ve AİHM ile AYM kararlarının uygulanması konularında iki saat süren bir görüşme gerçekleştirdi. Görüşmede, Abdullah Öcalan’ın koşullarının iyileştirilmesi için yasal düzenlemeye gerek olmadığı belirtilirken, Kobani ve Gezi davaları da gündeme geldi.

28 Nisan 2025:

PKK, 1 Mayıs mesajında Abdullah Öcalan’ın 27 Şubat’ta yaptığı ‘Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı’nı sahiplendiklerini ve bu çağrıyı doğru anlamaya çalıştıklarını vurguladı. Sürecin zorluğunun farkında olduklarını ve bu nedenle aceleci olmadıklarını belirten PKK, çağrının gereği olan somut adımların henüz atılmadığını kaydetti. Açıklamada, Öcalan’ın uygun koşullara kavuşarak beklenen “parti kongresini yönetmesi gerektiği” dile getirildi.

3 Mayıs 2025:

Sırrı Süreyya Önder, 3 Mayıs’ta tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. DEM Parti Basın Bürosu, aynı gün Abdullah Öcalan’ın taziye mesajını yayınladı.

4 Mayıs 2025:

İmralı heyeti Üyesi Sırrı Süreyya Önder son yolculuğuna uğurlandı.1 Ekim’de somut söylem ve giderek pratik adımlarla başlayan bu süreç, 5-7 Mayıs tarihlerinde PKK’nin 12. Kongresini gerçekleştirmesi aşamasına geldi.

9 Mayıs 2025:

DEM heyetinde yer alan Ahmet Türk, katıldığı Habertürk canlı yayınında, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin kendisine tebrik telefonu ettiğini söyledi. Türk, “Sayın Bahçeli önce sağlığımı sordu. Kendilerine teşekkür ettim. Bu sürecin en önemli mimarı olduğunu ifade ettim. ‘Tebrik ediyorum sizin de katkınız çok büyük’ dedi. Ben de ‘Bu süreci başlatan sizlersiniz’ dedim, teşekkür ettim kendilerine” dedi.

12 Mayıs 2025:

5-7 Mayıs tarihleri arasında 12’nci kongresini toplayan örgüt, ”PKK 12. Kongresi, PKK’nın örgütsel yapısının feshedilmesi ve silahlı mücadele yöntemini sonlandırması kararlarını alarak PKK adıyla yürütülen çalışmaları sonlandırdı” açıklamasını yaptı. Böylelikle, Abdullah Öcalan’ın 1978’de Diyarbakır Lice ilçesi Fis köyünde kurduğu PKK, 47 yıl sonra kendisini feshetti.