Dünyanın en büyük sodalı gölü olan Van Gölü’nde alarm zilleri çalıyor. Bilim insanlarının uydu görüntüleri herkesi şaşırttı. İşte ayrıntılar…
Dünyanın en büyük sodalı gölü olan Van Gölü’ndeki kirlilik, Avrupa Uzay Ajansı'na ait Sentinel-3 uydusunun verilerine de yansıdı. Uydu görüntüleri üzerinde yapılan bilimsel analizler, gölün özellikle yerleşim yerlerine yakın bölgelerinde klorofil-a oranının alarm verici düzeylere ulaştığını gözler önüne serdi.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Su Ürünleri Fakültesinden Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş'un incelediği Sentinel-3 uydu görüntülerine göre, Van şehir merkezi, Erciş, Tatvan ve Muradiye-Çaldıran’dan gelen Bendimahi Çayı’nın göle döküldüğü bölgelerde klorofil-a oranı 17-18 miligram/metreküp seviyelerine kadar çıktı. Oysa yerleşim olmayan açık alanlarda bu oran yalnızca 0,2 miligram/metreküp civarında ölçüldü.
“VAN GÖLÜ OLDUKÇA KIRILGAN”
Dr. Öğretim Üyesi Akkuş, her sucul ekosistemin belirli oranda kirliliği tolere edebileceğini ancak bu sınır aşıldığında “ötrofikasyon” adı verilen tehlikeli bir sürecin başladığını belirtti. Akkuş, “Van Gölü oldukça kırılgandır çünkü gölde biyolojik döngü yavaştır. Rakımı düşük göllerde bu döngü daha hızlı işlerken, Van Gölü gibi yüksek rakımlı ve kapalı havza özelliği taşıyan bir gölde kirliğin etkileri uzun yıllar boyunca kalıcı olur” dedi.
Klorofil-a miktarındaki artışın, göldeki birincil üretimin yani yosunlaşmanın en önemli göstergesi olduğunu ifade eden Akkuş, özellikle azot ve fosfat yükü fazla olan karasal kaynaklı suların göle kontrolsüz şekilde deşarj edilmesinin kirliliği körüklediğini vurguladı.
"CANLI YAŞAMI SONA EREBİLİR"
Uydu verilerine dayanarak elde edilen haritalarda gölün açıklarında klorofil-a oranı 0,2 mg/m olarak gözlemlenirken, insan yerleşimlerine yakın bölgelerde bu oran 17-18 mg/m seviyelerine ulaştı. Akkuş, “Bu, Van Gölü’nün bize verdiği çok açık bir uyarıdır. Arıtılmadan göle bırakılan atık sular, gölde ciddi yosunlaşma, kötü kokular ve zamanla ekosistemin tamamen çökmesiyle sonuçlanacaktır” diye konuştu.
Akkuş, mevcut durumun sürmesi halinde gölün bazı bölgelerinde geniş yosun adacıklarının oluşacağını, göl tabanının tamamen yosunla kaplanacağını ve bunun da canlı yaşamını sona erdireceğini söyledi.
"GÖL, TEK DAMLA KİRLİ SUYU KALDIRAMAZ"
“Van Gölü artık tek damla kirli suya bile tahammül edemez” uyarısında bulunan Akkuş, gölün korunması için acil ve radikal önlemlerin alınması gerektiğini vurguladı. Akkuş, “Eğer Van Gölü’nü gelecek nesillere temiz bir şekilde bırakmak istiyorsak, hiçbir maliyet hesabı yapmadan göl kenarındaki tüm arıtma tesislerinin tam kapasite ve sorunsuz şekilde çalıştırılması şarttır” ifadelerini kullandı.
