Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi bünyesindeki VANF Herbaryumu, yaklaşık 90 bin bitki örneğiyle Türkiye’nin en kapsamlı koleksiyonlarından biri olarak dikkat çekiyor. Herbaryumun 23 binden fazla örneği dijital ortama aktarılırken, Prof. Dr. Fevzi Özgökçe bu merkezi “bilimsel bir bitki müzesi” olarak tanımlıyor.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Fen Fakültesi Flora Uygulama ve Araştırma Merkezi bünyesinde faaliyet gösteren VANF Herbaryumu, endemik ve nadir türleriyle Türkiye’nin en kapsamlı bitki koleksiyonlarından biri olma özelliğini taşıyor.
YYÜ Fen Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fevzi Özgökçe, herbaryumların yalnızca taksonomik çalışmalar için değil, biyoçeşitliliğin korunması, çevresel değişimlerin izlenmesi ve moleküler araştırmalar açısından da büyük önem taşıdığını belirtti.
“EĞER BİTKİ BİR HAZİNEYSE, HERBARYUM ONUN ANAHTARIDIR”
Herbaryumların doğa tarihi açısından stratejik bir rol oynadığını vurgulayan Prof. Dr. Özgökçe, “Herbaryumlar; belirli özelliklere sahip bitki örneklerinin kurutularak saklandığı, sistematik biçimde arşivlendiği bilim merkezleridir. Bitkilerin doğru tanımlanması, teşhisi ve korunması bu merkezlerde başlar. Eğer bitki bir hazineyse, herbaryum onun anahtarıdır” ifadelerini kullandı.
DÜNYADA 3 BİN 100 HERBARYUM, 400 MİLYON BİTKİ ÖRNEĞİNİ BARINDIRIYOR
İlk herbaryumun 1490’lı yıllarda Roma’da kurulduğunu hatırlatan Özgökçe, “Bugün dünya genelinde yaklaşık 3 bin 100 herbaryum bulunuyor. Bu merkezlerde 12 bine yakın bilim insanı görev yapıyor ve yaklaşık 450 bin türe ait 400 milyon bitki örneği bilimsel yöntemlerle korunuyor” dedi.
VANF HERBARYUMU İĞNEYLE KUYU KAZMAK GİBİ BİR EMEKLE OLUŞTURULDU”
Herbaryumların yalnızca geçmişin kayıtları değil, iklim değişikliği ve tür kaybı gibi güncel sorunlara da ışık tuttuğunu belirten Özgökçe, bu merkezlerin ülkelerin bitkisel zenginliğini belgeleyen bilimsel kaynaklar olduğunu söyledi. “Herbaryumlar adeta iğneyle kuyu kazmayla oluşturulmaktadır” diyerek bu çalışmaların emek yoğunluğuna dikkat çekti.
“TÜRKİYE FLORASININ GENETİK HAFIZASI VAN’DA KORUNUYOR”
VANF Herbaryumu’nun yaklaşık 90 bin bitki örneğine ev sahipliği yaptığını belirten Prof. Dr. Özgökçe, bu örneklerin 23 bininin dijital ortama aktarıldığını ifade etti.
“Bu süreç, veri güvenliğini sağlamakla kalmıyor, araştırmacıların uzaktan erişimine de olanak tanıyor. VANF Herbaryumu, yalnızca bir arşiv değil; biyolojik çeşitliliğin korunması, botanik, ekoloji, biyokimya, moleküler biyoloji, tıp, eczacılık ve tarım çalışmalarına altlık sağlayan bilimsel bir merkezdir” dedi.
ORTADOĞU VE KAFKASYA FLORASINA DA IŞIK TUTUYOR
Türkiye’nin farklı bölgelerinden toplanan bitkilerin sistematik ve genetik analizlerinin yürütüldüğünü aktaran Özgökçe, VANF Herbaryumu’nun yalnızca Türkiye değil, Ortadoğu ve Kafkasya florasının belgelenmesine de katkı sunduğunu söyledi.
“Bu merkez, Cumhurbaşkanlığı himayelerinde hazırlanan renkli ve resimli Türkiye florasının belgelenmesinde stratejik bir rol üstlenmektedir” ifadelerini kullandı.
