Van Gölü kıyısında ölü bulunan üniversite öğrencisi Rojin Kabaiş’in dosyası, bir yıldır karanlıkta. Bedeninde iki farklı DNA, gizlilik kararı, susturulan sosyal medya hesapları… Soru çok, cevap yok. Van Milletvekili Gülderen Varlı, Adalet, İçişleri, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı’na 19 çarpıcı soru yöneltti.
Van’da geçtiğimiz yıl kaybolduktan 18 gün sonra Van Gölü kıyısında ölü bulunan 21 yaşındaki üniversite öğrencisi Rojin Kabaiş’in şüpheli ölümüyle ilgili soruşturma hâlâ belirsizliğini korurken, olay Meclis gündemine taşındı. Van Milletvekili Gülderen Varlı, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın yanıtlaması istemiyle verdiği 19 maddelik soru önergesinde, dosyadaki gizlilik kararından Rojin’in bedeninde bulunduğu iddia edilen DNA örneklerine, erişime engellenen sosyal medya paylaşımlarından üniversitenin tutumuna kadar birçok kritik detayı gündeme getirdi. Varlı, Rojin’in ölümünün aydınlatılmamasının sadece bir adli vaka değil, toplumsal bir cezasızlık krizine dönüştüğünü vurguladı.
"ROJİN İÇİN ADALET, TOPLUM İÇİN ŞEFFAFLIK!"
Van’da geçtiğimiz yıl kaybolduktan 18 gün sonra Van Gölü kıyısında cansız bedeni bulunan 21 yaşındaki üniversite öğrencisi Rojin Kabaiş’in ölümüyle ilgili soruşturmanın üzerinden neredeyse bir yıl geçmesine rağmen hâlâ kamuoyuna tatmin edici bir açıklama yapılmaması, tepkileri ve kuşkuları büyütüyor. Olayın üzerine gidilmediğini ve sürecin şeffaf yürütülmediğini düşünen Van Milletvekili Gülderen Varlı, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne 19 maddelik çarpıcı bir soru önergesi sundu.
İKİ FARKLI ERKEĞE AİT DNA İDDİASI, GİZLİLİK KARARI, ERİŞİM ENGELLERİ...
Vekil Varlı’nın önergesinde “ İddialara göre, Rojin Kabaiş’in otopsi raporlarında ölüm nedeni “boğulma” olarak kaydedildi; ancak Kabaiş’in bedeninde iki farklı erkeğe ait DNA örneği tespit edildiği yönünde bilgiler kamuoyuna sızdı. Üstelik soruşturma dosyasına gizlilik kararı getirilmiş, olayla ilgili sosyal medyada yapılan en az 200 paylaşım ve hesap erişime engellenmişti. Rojin’in kaldığı yurttan çıkış anlarına ait kamera kayıtlarının akıbeti bilinmezken, kaybolduğu yurt ile cansız bedeninin bulunduğu göl sahili arasındaki mesafeye ilişkin herhangi bir resmi açıklama yapılmadı. Şüpheli olarak anılan iki kişinin durumuyla ilgili de bugüne kadar kamuoyuyla paylaşılan hiçbir resmi bilgi yok.” İfadelerine yer verildi.
VEKİL VARLI: "BU BİR VAKA DEĞİL, BİR ÜLKENİN VİCDAN SINAVIDIR"
Van Milletvekili Gülderen Varlı, önergesinde sadece Rojin için değil, Türkiye genelinde artan şüpheli kadın ölümleri için de Adalet Bakanlığı’na sorular yöneltti. Son 10 yılda Van’da kaç kadın cinayeti ve şüpheli ölümün yaşandığını soran Varlı, Van'da özel bir önleme programı olup olmadığını, Rojin dosyasındaki adli ve idari ihmallerin araştırılıp araştırılmadığını sordu. Ayrıca, üniversite yönetiminin kendi öğrencisinin ölümüne dair bilgi paylaşımını engellemek için erişim talebinde bulunmasının gerekçesinin ne olduğunu sorgulayan Varlı, "Bir üniversite, kendi öğrencisinin ölümüne dair kamuoyu bilgilendirmesini neden susturmaya çalışır?" sorusunu gündeme taşıdı.
İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ VE TOPLUMSAL ADALET TALEBİ ENGELLENİYOR MU?
Vekil Varlı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 10. maddesini hatırlatarak ifade özgürlüğünün yalnızca fikir açıklama değil, bilgiye erişim ve kamu denetimi hakkını da kapsadığını vurguladı. Önergesinde şu çarpıcı ifadeye yer verdi:
"Rojin Kabaiş’in ölümüne dair adalet arayışının bastırılması, yalnızca bu dosyaya özgü değildir. Kadınların yaşam hakkına yönelik artan ihlaller karşısında, devletin sessiz kalması, toplumsal cezasızlık algısını daha da derinleştiriyor."
SORUŞTURMA NEDEN BU KADAR YAVAŞ?
Varlı, olayın üzerinden bir yıl geçmesine rağmen dosyada şeffaflık sağlanmaması, soruşturmanın yavaş ilerlemesi, kamuoyunun ve Rojin’in ailesinin bilgilendirilmemesi, adalet isteyen hesaplara erişim engelleri getirilmesi gibi gelişmelerin toplumda büyük bir vicdan yarası oluşturduğunu ifade etti.
CEVAP BEKLEYEN SORULAR:
Milletvekili Gülderen Varlı’nın önergesinde yer alan bazı dikkat çekici sorular şunlar:
Bu bağlamda;
- Son 10 yılda Van ilinde yaşanan kadın cinayetleri, şüpheli kadın ölümleri ve kaybolan kadın sayısı kaçtır?
- Van ilinde artan şüpheli ölümlere ilişkin bakanlığınız tarafından alınan önlemler nelerdir?
- Van ilinde kadın cinayetlerini ve kadına yönelik şiddeti önlemeye yönelik Bakanlığınızca yürütülen özel bir çalışma ya da eylem planı var mıdır?
- Rojin Kabaiş’in ölümüne ilişkin başlatılan adli ve idari soruşturmanın mevcut durumu nedir? Olayla ilgili herhangi bir gözaltı, tutuklama veya suç duyurusu yapılmış mıdır? Soruşturma kapsamında şüpheli ya da şüpheliler tespit edilmiş midir?
- Rojin Kabaiş’in ölümü resmi kayıtlara nasıl geçmiştir?
- Rojin Kabaiş’in yurttan ayrıldığı, kaybolduğu ve bulunduğu güne ilişkin kamera kayıtları emniyet veya savcılık makamlarınca incelenmiş midir? Söz konusu kayıtlar neden kamuoyuyla paylaşılmamaktadır?
- Rojin Kabaiş’in bedeninde iki farklı erkeğe ait DNA örneklerinin bulunduğu iddiası doğru mudur? Bu DNA örneklerinin kimlere ait olduğu tespit edilmiş midir?
- Rojin’in cansız bedeninin bulunduğu sahil ile kaybolduğu yurt arasındaki mesafenin nasıl oluştuğu konusunda soruşturma kapsamında net bir değerlendirme yapılmış mıdır?
- Soruşturma dosyasına getirilen gizlilik kararının gerekçesi nedir? Kararın kaldırılması yönünde bakanlığınızın bir girişimi oldu mu?
- Olayla ilgili sosyal medyada yapılan en az 200 gönderi ve sosyal medya hesabı hakkında erişim engeli kararı alınma gerekçesi nedir? Olayın aydınlatılması yerine Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi tarafından sosyal medya hesaplarına engelleme talebi hakkında Üniversite için başlatılan bir soruşturma var mıdır? Üniversitenin hesapları engelleme yönündeki gerekçesi nedir?
- Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinin sosyal medya hesaplarını ve paylaşımları engelleme talebinin gerekçesi kamuoyu ile paylaşılacak mıdır?
- Bir üniversitenin, kendi öğrencisinin şüpheli ölümüyle ilgili toplumsal adalet talebine karşı ifade özgürlüğünü sınırlandırıcı bir pozisyon almasının yasal ve etik gerekçesi nedir? Hangi gerekçe ile hesaplara engelleme kararı alınmıştır?
- Soruşturmanın aradan geçen süreye rağmen olayın sonuçlandırılamamış olmasının gerekçesi nedir? Etkin bir soruşturma yürütülmediği yönündeki kamuoyu algısına karşı Bakanlığınızca herhangi bir denetim veya inceleme yapılmış mıdır?
- Rojin Kabaiş dosyasındaki belirsizliklerin giderilmesi, kamuoyunun bilgilendirilmesi ve benzer olayların tekrarının önlenmesi adına Bakanlığınızca alınan veya alınması planlanan tedbirler nelerdir?
- Soruşturmaya dair bilgi talep eden sosyal medya kullanıcılarının içeriklerine erişim engeli getirilmesinin ifade özgürlüğü ve kamuoyunun bilgi edinme hakkı bakımından değerlendirilmiş midir?
- Bakanlığınız, Rojin Kabaiş’in ölümünün aydınlatılması ve benzer vakalarda cezasızlık algısının ortadan kaldırılması için herhangi bir özel denetim veya inceleme başlatmayı planlamakta mıdır?
- 2020–2025 yılları arasında Türkiye genelinde kayıtlara geçen şüpheli kadın ölümü sayısı kaçtır? Bu vakalardan kaçının cinayet olduğu açığa çıkmıştır?
- Şüpheli kadın ölümlerine ilişkin etkin bir izleme, soruşturma ve raporlama mekanizması kurulmasına yönelik Bakanlığınızın yürüttüğü bir çalışma var mıdır?
- Kadınların yaşam hakkını güvence altına almak, özellikle şüpheli kadın ölümlerini önlemek amacıyla alınması planlanan yeni tedbirler var mıdır? Varsa bu tedbirler nelerdir?
