TÜİK’in açıkladığı Eylül 2025 dış ticaret verilerine göre Van’da ihracat 1 milyon 876 bin dolar, ithalat ise 4 milyon 106 bin dolar oldu. Muş ve Hakkari ise bölgesel bazda ihracatta dikkat çekici artışlar kaydetti.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2025 yılı Eylül ayına ilişkin dış ticaret istatistiklerini açıkladı. Verilere göre, Türkiye genelinde ihracat ve ithalat rakamları geçen yılın aynı dönemine göre artış gösterdi. Van, Muş, Bitlis ve Hakkari illerini kapsayan bölgesel verilere bakıldığında ise özellikle Muş ve Hakkari’nin ihracat rakamlarında dikkat çekici artışlar yaşandı. Van’da ihracat 1 milyon 876 bin dolar, ithalat ise 4 milyon 106 bin dolar olarak kaydedildi.
TÜRKİYE’DE EYLÜL AYI DIŞ TİCARET DENGESİ
TÜİK ile Ticaret Bakanlığı iş birliğiyle genel ticaret sistemi kapsamında üretilen geçici dış ticaret verilerine göre, ihracat 2025 yılı Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 2,8 artarak 22 milyar 576 milyon dolar, ithalat ise yüzde 8,7 artarak 29 milyar 479 milyon dolar olarak gerçekleşti. Eylül ayında Türkiye genelinde dış ticaret açığı, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 33,8 artarak 5 milyar 161 milyon dolardan 6 milyar 903 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise 2024 Eylül ayında yüzde 81 iken, 2025 Eylül ayında yüzde 76,6’ya geriledi.
VAN’DA İHRACAT VE İTHALAT DENGESİ
Van’da eylül ayında genel ticaret sistemine göre ihracat 1 milyon 876 bin dolar, ithalat ise 4 milyon 106 bin dolar olarak gerçekleşti. Bu rakamlarla Van’ın ihracatının ithalatı karşılama oranı yaklaşık yüzde 45 seviyesinde kaldı. Kentte ihracat bir önceki aya göre sınırlı bir artış gösterirken, ithalat oranlarında belirgin bir yükseliş dikkat çekti. Van, bölgedeki ticaret hacmini artırmak için sınır ticareti ve yerel üretim alanlarında yeni adımlar atmayı planlıyor.
MUŞ VE HAKKARİ REKOR KIRDI
Eylül ayında bölgedeki iller arasında ihracat rekoru Muş ve Hakkari’den geldi. Muş’ta eylül ayında genel ticaret sistemine göre ihracat 16 milyon 381 bin dolar, ithalat ise 13 milyon 147 bin dolar olarak kaydedildi. Hakkari’de ihracat 12 milyon 111 bin dolar, ithalat ise 10 milyon 371 bin dolar olarak gerçekleşti. Muş ve Hakkari, Van ve Bitlis’e kıyasla hem ihracat hem de ithalat hacmini büyük ölçüde artırdı. Bitlis’te ise eylül ayında genel ticaret sistemine göre ihracat 1 milyon 184 bin dolar, ithalat 362 bin dolar olarak gerçekleşti.
OCAK–EYLÜL DÖNEMİNDE ARTIŞ DEVAM ETTİ
Genel ticaret sistemine göre 2025 yılı Ocak–Eylül döneminde ihracat, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 4,1 artarak 200 milyar 578 milyon dolar, ithalat ise yüzde 5,9 artarak 267 milyar 637 milyon dolar oldu.
Aynı dönemde dış ticaret açığı yüzde 11,8 artarak 59 milyar 974 milyon dolardan 67 milyar 60 milyon dolara yükseldi. İhracatın ithalatı karşılama oranı 2024 yılının aynı döneminde yüzde 76,3 iken, 2025 yılının aynı döneminde yüzde 74,9 olarak kaydedildi.
ENERJİ VE ALTIN HARİÇ TİCARETTE DE ARTIŞ VAR
Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç ihracat, 2025 Eylül ayında yüzde 2,1 artarak 20 milyar 785 milyon dolardan 21 milyar 227 milyon dolara yükseldi.
Aynı dönemde enerji ve altın hariç ithalat yüzde 5,8 artarak 21 milyar 204 milyon dolardan 22 milyar 438 milyon dolara çıktı.
Enerji ve altın hariç dış ticaret açığı ise Eylül ayında 1 milyar 211 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Bu dönemde dış ticaret hacmi yüzde 4 artarak 43 milyar 665 milyon dolar olurken, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 94,6 seviyesinde kaydedildi.
İMALAT SANAYİ İHRACATTA AĞIRLIKTA
Eylül ayında ekonomik faaliyetlere göre ihracatta, imalat sanayinin payı yüzde 94,5, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün payı yüzde 3,0, madencilik ve taş ocakçılığı sektörünün payı ise yüzde 1,8 oldu.
Ocak–Eylül döneminde ise imalat sanayi ihracatının payı yüzde 94,5, tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörünün payı yüzde 3,3, madencilik ve taş ocakçılığı sektörünün payı yüzde 1,6 olarak belirlendi.
İTHALATTA ARA MALLARININ PAYI YÜZDE 69,1
Geniş ekonomik gruplar sınıflamasına göre ithalatta, 2025 Eylül ayında ara mallarının payı yüzde 69,1, sermaye mallarının payı yüzde 14,9, tüketim mallarının payı ise yüzde 15,5 oldu.
Ocak–Eylül döneminde bu oranlar sırasıyla yüzde 69,0, yüzde 14,5 ve yüzde 16,3 olarak açıklandı.
EN FAZLA İHRACAT ALMANYA’YA, EN FAZLA İTHALAT ÇİN’DEN
Eylül ayında Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ülke Almanya oldu. Almanya’ya yapılan ihracat 1 milyar 904 milyon dolar olurken, bu ülkeyi sırasıyla 1 milyar 387 milyon dolar ile Birleşik Krallık, 1 milyar 348 milyon dolar ile ABD, 1 milyar 101 milyon dolar ile Irak ve 1 milyar 100 milyon dolar ile İtalya izledi. İlk 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın yüzde 30,3’ünü oluşturdu.
Ocak–Eylül döneminde de Almanya 16 milyar 552 milyon dolarlık ihracat ile ilk sırada yer aldı.
İthalatta ise Çin liderliğini sürdürdü. Eylül ayında Çin’den yapılan ithalat 4 milyar 264 milyon dolar olarak gerçekleşti. Çin’i sırasıyla 3 milyar 247 milyon dolar ile Rusya Federasyonu, 2 milyar 363 milyon dolar ile Almanya, 1 milyar 485 milyon dolar ile Birleşik Arap Emirlikleri ve 1 milyar 465 milyon dolar ile ABD takip etti.
TEKNOLOJİ YOĞUNLUĞU YÜKSEK ÜRÜNLERİN PAYI DÜŞÜK KALDI
Eylül ayında yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ihracatı içindeki payı yüzde 3,1 olarak açıklandı. Ocak–Eylül döneminde bu oran yüzde 3,7 seviyesinde gerçekleşti.
İthalatta ise yüksek teknoloji ürünlerinin imalat sanayi ürünleri içindeki payı Eylül ayında yüzde 12,5, Ocak–Eylül döneminde ise yüzde 11,3 oldu.
ÖZEL TİCARET SİSTEMİNE GÖRE DIŞ TİCARET RAKAMLARI
Özel ticaret sistemine göre, 2025 yılı Eylül ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3 artarak 20 milyar 550 milyon dolar, ithalat ise yüzde 10,6 artarak 28 milyar 22 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Eylül ayında dış ticaret açığı yüzde 38,7 artarak 5 milyar 388 milyon dolardan 7 milyar 472 milyon dolara yükseldi.
İhracatın ithalatı karşılama oranı 2024 Eylül ayında yüzde 78,7 iken, 2025 Eylül ayında yüzde 73,3’e geriledi.
